decyzji, w 7 przypadkach Starosta, zgodnie z art, 12a pkt 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, zwolnił wnioskodawcę z obowiązku uiszczenia należności i opłat rocznych z tytułu wyłączenia gruntu z produkcji rolniczej ponieważ powierzchnia gruntu nie przekraczała 0,05 ha w przypadku budowy budynku jednorodzinnego, a w jednym przypadku zwolnienie z tych obowiązków nastąpiło z powodu przedawnienia (zabudowa ww. działki dokonana została w 1986 r. i związana była z zabudową zagrodową w rodzinnym gospodarstwie rolnym stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych1 - ustawy już nie obowiązującej - nie wymagającej wówczas wydania decyzji zezwalającej na wyłączenie z produkcji rolnejj.Tylko w 10 przypadkach Starosta zwolnił z uiszczenia należności ponieważ wartość gruntu wynosiła więcej niż należność za wyłączenie gruntu z produkcji rolnej, co było zgodne z art. 12 ust. 6 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Wartość gruntu określana przez wnioskodawców była weryfikowana przez Starostwo z cenami określonymi w aktach notarialnych wpływających do Starostwa i w żadnym przypadku wartość gruntu określona przez wnioskodawcę nie przekraczała średniej wartości gruntu obowiązującej w danym obrębie ewidencyjnym. W pozostałych dwóch przypadkach Starosta ustalił wysokość należności, zgodnie z art. 12 ust. 7 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. W odniesieniu do 10 decyzji ustanowiono opłaty roczne, których wysokość obliczona została obliczona zgodnie z art. 12 ust. 14 w zw. z ust. 7 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Łączna wartość opłat rocznych w analizowanych sprawach wyniosła 28.507,31 zł, a łączna wartość należności wyniosła 21.926,98 zł. Starostwo przekazywało na bieżąco do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego kopie decyzji zezwalających na wyłączenie gruntu z produkcji rolniczej, w których ustalane zostały należność bądź opłaty rocznej.
Wątpliwości NIK dotyczą ustalania przez Starostwo terminu uiszczenia należności, który wyznaczono w czasie 60 dni od uprawomocnienia się decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntu z produkcji rolnej, co było niezgodne z art. 12 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, zgodnie z którym obowiązek uiszczenia należności powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji. Jednakże NIK bierze pod uwagę nieprecyzyjność zapisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych i że w związku z tym termin płatności należności Starostwo wskazuje stosownie do brzmienia art. 12 ust. 13 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, zgodnie z którym należność uiszcza się w terminie do 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
W przypadkach, w których grunty nie podlegały ochronie, Starosta wydawał zaświadczenie potwierdzające, że wyłączenie gruntu następuje bez obowiązku uiszczenia należności i opłat rocznych. W latach 2010-2011 Starosta wydał łącznie 313 zaświadczeń wyłączeń gruntów z produkcji rolnej dla gruntów nie wymagających wydania decyzji zezwalającej na wyłączenie.
4. W latach 2007-2011 Starostwo dokonało łącznie 37 zmian w ewidencji gruntów i budynków wynikających z wyłączenia gruntów rolnych z produkcji o łącznej powierzchni 3,6601 ha. Jednym z obowiązków Starosty wynikającym z rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków2 jest utrzymanie operatu ewidencyjnego w stanie aktualności, tj. zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi (§ 44 pkt 2). Aktualizacja operatu następuje z urzędu lub na wniosek poprzez wprowadzenie udokumentowanych zmian do bazy danych (§ 45 i § 46). Aktualizacji operatu ewidencyjnego dokonuje się niezwłocznie po uzyskaniu przez Starostę odpowiednich dokumentów określających zmiany danych ewidencyjnych i podlegających rejestracji w komputerowym rejestrze kancelaryjnym - dzienniku zgłoszeń zmian (§ 47 i § 48).
Ustalenia kontroli NIK wykazały, że ewidencja w zakresie gruntów wyłączonych z produkcji rolniczej nie odzwierciedlała stanu faktycznego. Analiza 59 dokumentacji Starostwa oraz informacji uzyskanych od Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Obornikach wykazała, że tylko w ośmiu przypadkach Starostwo otrzymało zgłoszenie od właściciela gruntu o zmianach danych objętych ewidencją gruntów i budynków, o którym mowa w art. 22 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne i w oparciu o które Starosta wydawał decyzję o wprowadzeniu odpowiednich zmian danych w operacie ewidencji gruntów i budynków. W odniesieniu do tych ośmiu przypadków data zamierzonego terminu rozpoczęcia robót budowlanych była od 4 do 12 miesięcy wcześniejsza niż data wpływu zgłoszenia do Starostwa, co mogło mieć skutek finansowy dla gmin w postaci późniejszego naliczania przez gminy stawek podatku od nieruchomości zamiast stawek podatku rolnego dla danej działki w wysokości 1.215,88 zł.
3
Dz. U. z 1982 r., poz. 79 ze zm.
Dz. U. z 2001 r., poz. 454.