992408024

Wstęp

Rynek energii elektrycznej w Polsce znajduje się obecnie w przejściowej fazie tworzenia. Wśród wyzwań, jakie stają przed przekształcającą się gospodarką polską znajdują się wymogi zmodyfikowania podaży i popytu sektora elektroenergetycznego.

Zgodnie z ustaleniami Komisji Europejskiej i Rady, zawartymi w Dyrektywach

0    wspólnym rynku energii elektrycznej oraz o wspólnym rynku gazu, wszystkie kraje Wspólnoty z dniem 1 lipca 2007 roku miały obowiązek przyznania prawa wyboru sprzedawcy energii elektrycznej lub gazu każdemu odbiorcy. Dzięki temu, na wzór i podobieństwo innych sektorów gospodarki, również w sektorze energii elektrycznej w coraz szerszym zakresie muszą pojawiać się mechanizmy rynkowe, a powstanie konkurencji powinno prowadzić, do względnego obniżenia ceny energii elektrycznej bez obniżania jej jakości. Proces tworzenia konkurencyjnego rynku energii elektrycznej w Polsce trwa już ponad 10 lat. Można wyróżnić w nim okresy przyspieszenia i regresu. Jego wolny przebieg spowodowany jest tym, że rynek energii elektrycznej nie spełnia warunków pozwalających na zakwalifikowanie go jako rynku w pełni konkurencyjnego. Trwale niekonkurencyjny charakter rynku energii elektrycznej spowodowany jest między innymi sieciowym sposobem dostarczania energii, brakiem możliwości jej magazynowania, a także brakiem dostępu do informacji, który jest efektem monopolistycznej pozycji dostawców energii oraz powszechnym brakiem wiedzy na temat procesu produkcji i transportu energii elektrycznej. Cechą charakterystyczną monopoli naturalnych jest ich nieefektywność alokacyjna (społeczna), gdyż monopol nie doprowadza do zrównania kosztu krańcowego produkcji (sprzedaży usług) z użytecznością krańcową tej produkcji dla konsumenta (odbiorcy)¹. W efekcie ceny monopolowe są wyższe od tych, które ustalane byłyby przez przedsiębiorstwa działające na rynku konkurencyjnym. Inną istotną cechą monopolu jest nieefektywność wewnętrzna (produkcyjna), która sprowadza się do braku dbałości o minimalizację jednostkowych kosztów produktu, a polega m.in. na utrzymywaniu nadmiernych

6

1

   Kątowski T., Podstawowy wykład z mikroekonomii, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005, s. 86 i nast.; por. Kamińska T., Społeczne koszty monopolu w warunkach polskich, Wybrane problemy współczesnej gospodarki rynkowej, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002.