106095480

samym ukazując teorię pedagogiczną nie w jednostronnym tylko ujęciu. Wielość stanowisk teoretycznych, zarówno tych uzupełniających się w sposobie myślenia, jak i tych wykazujących elementy kontrowersji, wątpliwości czy nawet sprzeczności, daje obraz wieloaspektowego dyskursu naukowego.

Dostępność literatury pedagogicznej umożliwiła postawienie założenia, że jest ona choć w podstawowym zakresie znana nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej. Odwoływanie się do publikacji naukowych lub też metodycznych, przy omawianiu, analizie oraz interpretacji faktów, jak również zjawisk wynikających z zebranego w trakcie badań materiału, daje szansę wyjaśnienia rzeczywistości szkolnej, gdyż „swoistość pedagogiki (...) polega na łączeniu funkcji teoretycznych i praktycznych”¹. Obecnie „potrzeba rozwijania efektywniejszego łączenia i wsparcia dla dynamicznych związków między teoretykami i praktykami w badaniach pedagogicznych”² staje się niezwykle wartościowa, a co za tym idzie „proponuje się podejmować starania:

-    wykorzystywania jakościowych i czynnościowych badań w oparciu o dialog między' teoretykami a użytkownikami badań;

-    omawiania badań diagnostycznych i dyskutowania problemów przed decyzjami o ich prowadzeniu;

-    rozszerzania badań da formułowanie teorii, budowania rozstrzygających modeli procesów i materiałów edukacyjnych”³.

Zjawiska pedagogiczne zawsze mają wielowymiarowy charakter, dlatego stosowanie zasady komplementamości, uwzględniającej wielowymiarowość w doborze strategii badawczych, łączącej procedury rozumowania i wyjaśniania z elementami badań jakościowych jest na gruncie pedagogiki w pełni uzasadnione⁴. Z tego też względu 2. grupa pytań zamieszczonych w problematyce badań dotyka wymiaru praktyki pedagogicznej.

Uznając pedagogikę za naukę spełniającą funkcje: opisową (deskryptywną, diagnostyczną), wyjaśniającą (eksplanacyjną), a także prognostyczną (prewidystyczną), naukę wprowadzającą badania innowacyjne, należy podkreślić, że jej istotą jest nie tylko opis i wyjaśnianie zjawisk oraz procesów pedagogicznych, lecz również dokonywanie zmian, modyfikowanie w celu ulepszania rzeczywistości pedagogicznej⁵.

Zamieszczone w tej pracy moje badania dają materiał informujący o aktualnym stanie analizowanych w edukacji wczesnoszkolnej zagadnień. Opis występujących faktów, wzbogacony spojrzeniem na zjawiska z punktu widzenia nauczy cieli, rodziców i uczniów, pozwala dostrzegać w ich opiniach, a czasem subiektywnych odczuciach, elementy wspólne, tożsame, jak również odmienne i różnicujące. Ich analiza oraz interpretacja dostarcza w miarę pełny materiał, który wzajemnie się uzupełnia lub weryfikuje. Taki obraz rzeczywistości edukacyjnej we wzajemnie dopełniających się perspektywach pozwala dawać prawdopodobne przesłanki do postawienia i rozumienia diagnozowanych problemów. Można przyjąć założenie, że diagnoza, która służy rozpoznaw aniu faktów , zjawisk i procesów pedagogicznych, udostępniona nauczycielom, jest ważny m elementem wiązania badań pedagogicznych ze sferą

8

1

   B. Matwijów, Budowanie teoretycznej wiedzy pedagogicznej, [w:] Orientacje w metodologii..., s. 16.

2

   S. Matuśova, Reforma vzdelavania a pedagogicky vyskum: nove podnety na prepojenie yyskumu, informaćnych a rozhodovacich procesov. 2 ćast\ „Pedagogicke spektrum" 1996, r. 5, nr 4, s. 3.

3

   Ibidem, s. 3.

4

   Ibidem, s. 15.

5

   S. Palka, Teoria pedagogiczna a praktyczne doświadczenia nauczycieli, WSiP, Warszawa 1989, s. 25.