9742848701

toruje drogę do poszukiwania prostych procedur, za pomocą których można szybko i z pozoru profesjonalnie dokonać „określenia" wartości² a także do poszukiwania bezpieczeństwa w regulacjach prawnych a nie w odwzorowaniu złożonej rzeczywistości.

Początki ekonomii sięgają wieku XVIII, kiedy to Adam Smith, wykształcony w dziedzinie filozofii moralnej, wydał książkę „ O bogactwie narodów". Jednakże rozwój teorii ekonomii należy wiązać z długą, rozwijającą się jeszcze w starożytności i średniowieczu historią myśli ekonomicznej. Stanowi ona historię luźnych przemyśleń o gospodarowaniu, powstających na marginesie rozważań filozoficznych, politycznych czy moralnych. W starożytności funkqonowała pod nazwą ekonomiki, którą to nazwę wprowadził Ksenofont (V-VI w p. n. e), wydając traktat „Oikonomikos"[SKODLARSKl 2008, s. 140-150; LIPIŃSKI 1981, s. 17]. On też uznawany jest za pierwszego autora, który podjął się rozważań o wartości, rozróżniając wartość użytkową i wymienną. Tej różnorodności wartości nie dostrzegł Arystoteles. Nie mógł wyjaśnić, dlaczego woda i chleb są tanie, mimo, że niezbędne do żyda a klejnoty i jedwabie drogie [Zadora 2004, s. 29-30].

Przez kolejne wieki poszukiwano odpowiedzi na następujące pytania: czym jest wartość, co określa wartość danego dobra ( strona podażowa czy strona popytowa), co jest miarą wartości. Przykładowo, żyjący w XIII w. Tomasz z Akwinu rozważał wartość analizując stronę podażową - ilość pracy (nie sprecyzował jednak miary ilości pracy), poniesione nakłady a także specyficzne kwalifikaqe potrzebne do wytworzenia danego dobra lub usługi poprzez wyróżnienie profesji godnych (sukiennicy, adwokad, lekarze) i mniej godnych oraz niegodnych jak zawód kupca [Lipiński 1981, s. 33-53].

Szybko dostrzeżono, że wartość może mieć różne znaczenia. A. Smith, pierwszy przedstawidel ekonomii klasycznej dostrzegł, że termin „ wartość" czyli względna cena ma dwa różne znaczenia: raz oznacza użyteczność danego dobra i nazwał ją wartością użytkową. Oznacza ona zdolność danego dobra do zaspokojenia potrzeb, to użyteczność uzyskiwana z trzymania lub ze skonsumowania danego dobra. Termin „wartość" może również oznaczać zdolność danego dobra do nabyda innych dóbr i nazwał ją wartośdą wymienną. Skoncentrował się na wartości wymiennej. Rozwinął różne koncepq'e wartośd: dwie koncepq'e wartościowe, według których źródłem wartośd jest praca, koncepcję kosztową, według której źródłem wartośd są koszty produkcji a cena jest pieniężnym wyrazem wartośd. dwie koncepq'e ilościowe- według pierwszej wartość towaru określa ilość innych towarów (np. płace robotników), według drugiej o wartości decyduje ilość pieniądza na rynku [ZADORA 2004, s. 32-33]. O wartości wymiennej decydują też czynniki subiektywne kupującego a także czynnik obiektywny, jakim jest rzadkość [Landreth, COLANDER 2005, s. 106].

² Sformułowanie „ określenie" wartośd, którym posługuje się ustawodawca w Polsce dowodzi uproszczonego podejścia do kategorii wartośd. Złożoność tej kategorii i procesu dochodzenia do wartośd wskazują, że jej poziom można jedynie szacować a nie określać

8

Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości - vol. 20 nr 2 2012