Utworzone jeszcze w 1921 r. jednoroczne Studium Pedagogiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego wznowiło swoja działalność po odzyskaniu niepodległości 1. Na wniosek kierownika Studium, prof. dr Władysława Heinricha, Ministerstwo Oświaty zwołało w grudniu 1945 r. w Krakowie trzy dniową konferencję w sprawie kształcenia nauczycieli. Uczestniczący w tej naradzie przedstawiciele trzech poziomów szkolnictwa (powszechnego, średniego i wyższego) zaprezentowali koncepcie dotyczące kształcenia nauczycieli, wyjaśnili wiele spraw z zakresu programowych zagadnień kształcenia nauczycieli, poparli ideę kształcenia nauczycieli szkół średnich przez uniwersytety, wykazali, że kształcenie na wszystkich szczeblach szkolnictwo jest procesem jednolitym, niepodzielnym 2. Profesorowie uniwersytetów nie widzieli możliwości kształcenia nauczycieli szkół średnich w innych, specjalnie do tego celu powołanych szkołach.
Wobec zatrudniania przez władze szkolne osób bez dyplomów upoważniających do pracy w szkolnictwie frekwencja na Studium spadła do minimum. Do Studium mogły zapisywać się zarówno osoby mające ukończone studia przedmiotowe zakończone egzaminem magisterskim, jak i studenci, lecz nie wcześniej niż po ukończeniu trzech lat studiów normalnych. Mimo braku kandydatów, Studium wzmocniono dwiema katedrami: pedagogiki dorosłych oraz oświaty i kultury dorosłych. Nie przyniósł zmian dla Studium dekret o organizacji szkolnictwa z dnia 28 października 1947 r. Ministerstwo Oświaty zatwierdziło przedwojenny program nauczania. W Studium Pedagogicznym obowiązywały następujące przedmioty: historia wychowania, dydaktyka przedmiotu specjalnego, dydaktyka nauczania w klasach I —IV szkoły powszechnej, higiena szkolna, wychowanie fizyczne, prawodawstwo szkolne. Studentów obowiązywały wykłady, ćwiczenia oraz praktyka szkolna. Program ten poszerzył kierownik Studium, Władysław Heinrich, o dydaktykę języka angielskiego oraz o zarys anatomii i fizjologii systemu nerwowego. Jednak w końcu 1947 r. Ministerstwo Oświaty dokonało zmian w planie studiów i ograniczyło liczbę godzin wykładów dydaktyk szczegółowych z 5 do 3, a w niektórych wypadkach do 2 godzin tygodniowo.
Studium Pedagogiczne reaktywowano też w Uniwersytecie Warszawskim 3. Zadaniem tego Studium było inicjowanie, prowadzenie i organizowanie badań w dziedzinie nauk pedagogicznych, kształcenie w zakresie pedagogicznym kandydatów na nauczycieli szkół średnich, zakładów kształcenia nauczycieli, kandydatów do pracy społeczno-oświatowej, psychologów
140
R. D u t k o w a, Studium Pedagogiczne UJ (1921—1952), „Przegląd Historyczro--Oświatowy" 1968, nr 4, s. 444—470.
H Konferencja w sprawie kształcenia nauczycieli odbyta w Krakowie w dniach 17, 18, 19 grudnia 1945, Warszawa 1946.
*•' Ponownie utworzone rozporządzeniem Ministra Oświaty z 9 IV 1946 z mocą obowiązującą od 1 X 1945 r. Działało w ramach Wydziału Humanistycznego. Od 1946 r. po siadało statut (Dz. Urz. Min. Ośw., 1946, nr 5, poz. 126).