palka bmp

STANISŁAW PALKA Uniwersytet Jagielloński

WARTOŚCI POZNAWCZE WE WSPÓŁCZESNEJ PEDAGOGICE TEORETY CZNIE I PRAKTY CZNIE ZORIENTOWANEJ

Analiza stanu rozwoju pedagogiki wskazuje na występowanie wielości nurtów, koncepcji, idei. prądów, ideologii, założeń metodologicznych o różnym stopniu ogólności i zróżnicowanych relacjach - nierzadko przeciwstawnych lub częściowo opozycyjnych wobec siebie. Stan ten utrudnia namysł nad pedagogiką, przeto wydaje się niezbędne stworzenie jakiejś prostej typologii, porządkującej nictarefleksję pedagogiczna, stwarzającej podstawy do dialogu między pedagogami i szukania ram porozumienia. Moim zdaniem taką typologią może być podział na pedagogikę teoretycznie zorientowaną i pedagogikę praktycznie zorientowaną¹. Kryterium podziału stanowi intencja badawcza pedagogów - osób uprawiających pedagogikę w sposób naukowy.

Pedagodzy uprawiający pedagogikę w sposób teoretycznie zorientowany prowadzą badania zjawisk pedagogicznych w odniesieniu historycznym i przestrzennym, koncentrują się na ich opisie i wyjaśnianiu (badania empiryczne ilościowe) lub na ich rozumieniu i interpretacji (badania jakościowe, tenome-nologiczno-hcrmeneutyczne) przykładają podstawową wagę do budowania teoretycznej wiedzy pedagogicznej (teorii pedagogicznej), do prowadzenia analiz meta teoretycznych i mciametodologic/.nych będących domeną pedagogiki teoretycznej". Intencją badawczą tych pedagogów jest poznanie naukowe.

1

Per. S. Palka, Pedagogika teoretycznie i praktycznie zorientowana: między swobody a koniecznością, w: Pomiędzy jednością n przynmvm. W poszukiwaniu złotego Środku w edukacji. pod rrJ J. ( jrocTulskiej. M. Kawki, W'. Wenta. Kraków IW5, Wydawnictwo WQM.

•’ Por. Patka, teoria pedagogiczna a praktyczne doświadczania nauczycieli. Warszawa 1969. WSiP.