palka

STANISŁAW PALKA

Uniwersytet Jagielloński

WARTOŚCI POZNAWCZE WE WSPÓŁCZESNEJ PEDAGOGICE TEORETY CZNIE I PRAKTYCZNIE ZORIENTOWANEJ

Analiza stanu rozwoju pedagogiki wskazuje na występowanie wielości

nurtów, koncepcji, idei. prądów, ideologii, założeń metodologicznych o różnym stopniu ogólności i zróżnicowanych relacjach - nierzadko przeciwstawnych lub częściowo opozycyjnych wobec siebie. Stan ten utrudnia namysł nad pedagogiką, przeto wydaje się niezbędne stworzenie jakiejś prostej typologii, porządkującej metarefleksję pedagogiczną, stwarzającej podstawy do dialogu między pedagogami i szukania ram porozumienia. Moim zdaniem taką typologią może być podział na pedagogikę teoretycznie zorientowaną i pedagogikę praktycznie zorientowaną¹. Kryterium podziału stanowi intencja badawcza pedagogów - osób uprawiających pedagogikę w sposób naukowy.

Pedagodzy uprawiający pedagogikę w sposób teoretycznie zorientowany prowadzą badania zjawisk pedagogicznych w odniesieniu historycznym i przestrzennym, koncentrują się na ich opisie i wyjaśnianiu (badania empiryczne ilościowe) lub r.a ich rozumieniu i interpretacji (badania jakościowe, fenome-nologiczno-hermeneutyczne) przykładają podstawową wagę do budowania teoretycznej wiedzy pedagogicznej (teorii pedagogicznej), do prowadzenia analiz metatcoretycznych i meiametodologicznych będących domeną pedagogiki teoretycznej^. Intencją badawczą tych pedagogów jest poznanie naukowe.

1

Per. S. Palka, Pedagogika teoretycznie i praktycznie zorientowana: między SHvi>vdq a koi:iec;t.o*ci:i, w: Pomiędzy wolnością* przymusem. VV';iałziiAin-ćuiJtj żutego środku w edukacji, pod rcJ. J. (jTTKńulskitfj. M. Kawki, W'. Wfiila. Kraków IW?, Wydawnictwo WOM.

’ Poi. Pu tka. teoria pnUifiogiczna a praktyczne doświadczenia nuuczycieii, Warszawa 1969. WSiP.