117828138

1.2. Budowa morfologiczna i anatomiczna wybranych gatunków szałwii 1.2.1. Salvia officinalis L. (szałwia lekarska)

/

Szałwia lekarska pochodzi głównie z krajów basenu Morza Śródziemnego. Uprawiana jest również w innych częściach Europy, w Ameryce Północnej, także w Polsce. Jest rośliną wieloletnią. Krzewinka ta ma do 70 cm wysokości o pędach pokładających się, filcowato owłosionych. Łodyga w górnej części rośliny jest zielona, a w nasadzie zdrewniała. Liście są zimozielone i mają kształt podłużnie jajowaty do wąsko-eliptycznego. Są drobno ząbkowane, pokryte szarymi włoskami, przy czym młodsze liście są szare, a starsze liście mają intensywniej zielony kolor. Jasnofioletowe kwiaty są zebrane w szczytowe nibyokółki. Szałwia kwitnie w czerwcu oraz lipcu. Jej owocem jest rozłupnia rozpadająca się na cztery okrągłe, brunatno-czame niełupki. Cała roślina ma gorzki smak i silny zapach kamfory. Substancje aktywne zawarte w szałwii lekarskiej to olejek eteryczny (do 3,6%) bogaty w tujon, który jest głównym składnikiem olejku i stanowi do 60% jego składu. Oprócz tujonu obecne są także kwasy fenolowe (około 6%), flawonoidy, garbniki, gorycze i witaminy. Szałwia lekarska należy do roślin owadopylnych i miododajnych. Surowcem zielarskim są liście oraz ziele.

Zastosowanie szałwii jest dość rozległe. Oto najważniejsze obszary jej zastosowania:

- Farmakologiczne

Dzięki właściwościom dezynfekcyjnym, kojącym, ściągającym i przeciwzapalnym, napar z liści stosowany wewnętrznie korzystnie wpływa na funkcjonowanie pęcherzyka żółciowego i ułatwia trawienie, łagodzi stany zapalne żołądka i jelit, przeciwdziała biegunce oraz nadmiernej potliwości. Napar ten jest środkiem przeciwkaszlowym, przeciwgrzybiczym, a nawet przeciwdepresyjnym. Jednak na skutek dużej zawartości tujonu w olejku szałwiowym, stosowanie wewnętrzne naparu z szałwii jest ograniczone. Nie powinno się wypijać więcej niż dwie do trzech szklanek naparu dziennie, a kobiety ciężarne powinny całkowicie unikać olejku szałwiowego. Napar zalecany jest również do użytku zewnętrznego przy zapaleniach dziąseł oraz błon śluzowych i gardła.

9