120139479

BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA W WARSZAWIE 35

że spójne i kompletne dane do kartoteki haseł wzorcowych przejmowane będą z kartotek autorytatywnych prowadzonych przez narodowe centrale bibliograficzne. W konsekwencji pozwalając na przeładowanie lub utworzenie pełnego rekordu kartoteki haseł wzorcowych, interpretują tylko te jego pola, które są podstawą do sporządzenia prostych odsyłaczy ogólnych i uzupełniających. Dodać należy, że żaden dostępny na rynku zintegrowany system biblioteczny nie obsługuje wszystkich procesów związanych z tworzeniem kartotek haseł wzorcowych. Z tej przyczyny instytucje tworzące narodowe kartoteki autorytatywne zazwyczaj wykorzystują oprogramowanie opracowane (lub dostosowane) specjalnie do tego celu.

Szczegółowa analiza możliwości oprogramowania VTLS wykazywała, że system umożliwia nie tylko wprowadzenie pełnego rekordu kartoteki haseł wzorcowych i wygenerowanie prostych odsyłaczy ogólnych i uzupełniających. Okazało się, że system w dostatecznym stopniu wyposażony jest także w mechanizmy niezbędne przy tworzeniu kartotek haseł wzorcowych (m.in. umożliwia kontrolę spójności i poprawności danych, obsługę odsyłaczy złożonych, obsługę pól uwag).

Kolejną istotną decyzją był wybór formatu. Oprogramowanie VTLS pozwala na zastosowanie dowolnego formatu typu MARC. Z możliwości tej skorzystało wiele bibliotek eksploatujących ten system (np. w Finlandii opracowano FINMARC, w Hiszpanii — CATMARC, w Australii — AUS-MARC). Także biblioteki polskie początkowo zamierzały wykorzystać opracowane w BUW, zgodne z formatem UNIMARC, formaty: FOKA — opisu dokumentów i FOKAR — rekordu kartotek haseł wzorcowych. Bliższe zapoznanie się z systemem VTLS i z formatami USMARC (rekordu katalogu, rekordu kartotek haseł wzorcowych i rekordu opisu zasobu) uświadomiło nam jak wiele brak, by nasze formaty zapewniły wykorzystanie w pełni struktury i zawartości danych w systemie zautomatyzowanym. Decydując się na zastosowanie własnych formatów, musielibyśmy bardzo szybko (narażając się na błędy) zapełnić wszystkie te luki.

W podjęciu decyzji dotyczących wyboru formatu pomogło nam też uczestniczenie w pokazach innych systemów; pokazy takie odbyły się w drugiej połowie 1992 r. Bogatsi o zdobytą wiedzę o systemie VTLS i o formatach USMARC byliśmy w stanie oceniać sposób obsługi danych przez inne systemy. Potwierdziło się przy tym nasze domniemanie, że obsługa różnic polegających zazwyczaj na stosowaniu różnych oznaczników zawartości rekordu opisu wydawnictw nie stanowi trudności dla systemów zautomatyzowanych. Istotnym problemem natomiast jest zróżnicowanie w obsłudze powiązań między formatem opisu w katalogu i formatem kartotek haseł wzorcowych. Problem ten zaś jest dobrze rozwiązany tylko dla formatu USMARC. Wobec tego — niezależnie jaki system się wybierze — najbezpieczniej jest zdecydować się na format USMARC. Taką też decyzję podjęliśmy, mimo świadomości pewnych mankamentów tego formatu. Słuszność takiego wyboru potwierdzili