1282722482

	o co kwartał, o co pół roku, o na dzień bilansowy;
Produkty gotowe	•    średni koszt wytworzenia , •    metoda pierwsze przyszło-pierwsze wyszło, •    metoda ostatnie weszło-pierwsze wyszło, •    w drodze szczegółowej identyfikacji i rzeczywistych kosztów, •    stałe ceny ewidencyjne, ustalone na poziomie: o planowanego kosztu wytworzenia, o cen sprzedaży netto.

Źródło: Opracowanie własne.

Często spotyka się twierdzenie, że polityka bilansowa jest nie tylko sztuką tego co możliwe, lecz również sztuką tego, co jest prawem dozwolone. Świadczą o tym zjawiska określane jako: „upiększanie sprawozdań finansowych” (ang. „creative accounting”, „upiększanie okna wystawowego” (ang. „window dresing”), „wygładzanie dochodów” (ang. „incomes smoothing”, „finansowanie pozabilansowe” (ang. „off balance sheet financing”), „twórczy księgowy”. Zjawiska te dotyczą kreowania rachunkowości i sprawozdań przez zarząd w celu polepszenia obrazu działania i sytuacji firmy nie zawsze zgodnie z prawem. W związku z tym pojawia się problem celu i zakresu kreowania polegającego na manipulacji zasadami rachunkowości dla stworzenia wrażenia, iż sytuacja finansowa firmy jest inna niż w rzeczywistości^{1 2}.

Przypadki występowania rachunkowości kreatywnej miały miejsce w praktyce światowej i w Polsce¹ Przejawiało się to między innymi³:

•    zbyt precyzyjnymi prognozami i zgodnością z rzeczywistością,

•    nieproporcjonalnie wysokim poziomem nagród dla kierownictwa za osiągi i wyniki,

•    zmianami zasad rachunkowości w zakresie uznawania przychodów,

•    radykalnym wzrostem lub spadkiem marży brutto,

•    zyskami rosnącymi szybciej niż przepływy pieniężne,

•    zbyt licznymi rezerwami restrukturyzacyjnymi i jednorazowymi odpisami,

4

1

Szerzej na ten temat: S. Surdykowska. Normatywne i kreatywne aspekty rozwoju rachunkowości. Podstawowe problemy rachunkowości jako dyscypliny naukowej i działalności praktycznej. Katowice 2000: oraz A. Kannańska. Zarządcze przesłanki imperatywu wyceny bilansowej. Materiały konferencyjne „Rachunkowość w zarządzaniu jednostkami gospodarczymi”, Szczecin 2004. s. 327.

2

   Przypadki nadużyć, wykorzy stania rachunkowości kreatywnej:

Enron - ukrywanie strat koncernu w firmach zależnych, których sprawozdania nie były konsolidowane. WorldCom - księgowanie w latach 2000-2001 kosztów operacyjnych w nakłady inwestycyjne, oraz rezerwy za zle długi i obowiązkowe opłaty.

Xerox - zawyżał wyniki zaliczając do bieżącej sprzedaży przy szłe przychody.

BIG Bank Gdański - operoyy anie rezerwami mające na celu zayyyżenie wyniku finansorvego.

3

   ibidem.