1155786293

Na Kanale Królewskim przewieziono w roku 1922 według dat podanych przez inż. Bosiackiego w Czasopiśmie Tech-niczncm z roku 1923 33.200 tonu, które przejdą w całości na przyszły kanał Wschód-Zachód.

Przeto cały ruch towarowy na kanale Brześć-Pińsk, wywołali}' produkcją miejscową wyniesie w kierunku od Pińska ku Warszawie 93.000 tonu, a w odwrotnym kierunku 50.000 tonu. Jeżeli zważymy, że z Zagłębia węglowego wywozi się dziennie średuio 70.000 tonu węgla, to widzimy, że całoroczny wywóz z Polesia przewyższa niewiele jednodniową wysyłkę węgla ze Zagłębia.

Stosunki przewozowe ua odcinku kanałowym między

Brześciem a Warszawą, oparte na produkcji miejscowej nie za-j powiadają się lepiej, niż na poprzednim odcinku. Niema więc I żadnej nadzieji, aby ruch towarowy na kanale Warszawa-Pińsk ¹ mógł się rozwinąć na podstawie lokaluej produkcji i konsumpcji, nawet gdyby one wzrosły podwójnie lub potrójnie.

Uwzględnić przytem należy, że również Puszcza iłiało-wiezka nie dostarczy większej ilości drzew'a do przewozu drogą , wodną Brześć-Warszawa-Gdańsk, gdyż koszty przewozu ua tej blisko 700 km dłngiej drodze wodnej łącznie z kosztami dowozu koleją z Białowieży do Brześcia (105 km) byłyby wyższe, aniżeli koszty przewozu drzew'a koleją z Białowieży wprost do Królewca (37G km).    (Dok. n ).

Inż. Władysław Wrażej.

Istota i rodzaje stopów lekkich.

(Dokończenie).

Z kolei przystępuję do krótkiego omówienia bodaj że najciekawszego i, jak to uiżej wykażę, mającego największą przyszłość stopu, a mianowicie: glinu z krzemem.

Jak źeliw'o w żelaznych konstrukcjach, tak w konstrukcjach ze stopów lekkich odgrywają również wielką rolę odlewy lekkie.

Są wszelkie dane ’), że krzem zajmie w odlewniczych stopach glinowych podobną rolę jak węgiel w odlew-ach żeliwnych z tą jednak różnicą, że węgiel dostaje się do surowca przez redukcję i uaw’ęglenie w piecu wielkim, natomiast krzem jest już zawarty w rudach glinu.

Gdyby się tylko udało znaleść odpowiednią metodę elektrolityczną bezpośredniej przeróbki ziem krzemionkowa - gliuowych, które znajdują się wszędzie, a w szczególności w Polsce pod-dostatkiem, zbytecznera stałoby się sprowadzanie dla przeróbki kosztownych boksytów, równocześnie zaś usuuiętoby kosztowny proces oczyszczania uboższych ziem silnie zanieczyszczonych krzemionką.

Hys. 5.

Wykres stopów ylinu i krzemu.

Zawartość magnezu i w*apnia, które w tych warunkach prawdopodobnie dostawałyby się również do stopu, byłaby zasadniczo nieszkodliwa, gdyż działałaby tylko uszlachetniająco. Ozy to jeduak się ziści, pokaże najbliższa przyszłość.

’) Guertler Z. f. Mk. 1924, str. 4.

Skromny wykres stopów gliuowych z krzemem (rys. 5) uwidocznia, że gliu zatrzymuje w roztworze stałym jedynie 0 5°/₀ krzemu, przyczem przy zawartości 13*8^u/₀ krzemu tworzy eutektykę.

Krzem zasadniczo do niedawnych czasów był uważany jako zanieczyszczenie, obniżające wytrzymałość glinu. Dopiero sposób rafinacji tych stopów fluorkami ziem alkalicznych wynaleziony i opatentowany przez węgra A. Pacza *) wykazał, że przez rafiuację możua poduieść znacznie wiasności wytrzymałościowe. Najbardziej użytecznymi okazały się stopy o stosunku składuików (glinu i krzemu) jak 8:1, co odpowiada stopowi glinu z około 12°/₀ krzemu.

Stopy o podobnych zawartościach składników zostały wprowadzone do przemysłu pod nazwą „Silumiuu^u oraz „Al-paxu“.

Stopy glinow'0 - krzemowe, rafinowane w'edług wskazań Pacza, okazują w przeciwieństwie do nierafinowanych bardzo drobną strukturę, którą powodują użyte do rafinacji iluorki (np. iVa F) ²). Sód³) zawarty we fluorkach, tworząc roztwory stałe, obniża szybkość krystalizacji stopu, powiększając przy tein ilość ośrodków krystalizacyjnych. Porówmanie obydwui stopów daje rys. 6.

Niebezpieczną dla tych stopów', według dotychczasowych badań, ma być zawartość żelaza (tworzącego z glinem związek chemiczny Fc Al.)⁴), dlatego też zawartość jego nie powinna przekraczać 2°/₀ ^Ł). W Ameryce *’) poczyniono nadzwyczajuie dobre doświadczenia ze stopem o składzie: -4°/₀ Cu, 7°/₀ Si, 8"/₀ Zn oraz 2% Fe.

•) American Patent Nr. 1387900.

²)    Meissner Z. f. Mk. 1923, str. 17.

³)    Czochralski Z. f. Mk. 1923, str. 80.

*) Scheuer Z. f. Mk. 1925, str. 189.

•'O Meissner Z. f. Mk. 1923, str. 200.

⁶) Z. f. Mk. 1925, str. 130.