1313878852

klimatyczne więcej zabytków zachowało się w Górnym Egipcie.

Niewiele wiadomo o stolicy władców XII dynastii - Itjtawy koło Liszt na północy Egiptu. Stolica ta do dziś nie została odkryta. Nie wiadomo, w jaki sposób XII dynastia doszła do władzy. W Liszt zachowała się piramida Amenemhata I, pierwszego władcy XII dynastii i prawdopodobnie uzurpatora. XII dynastia doprowadziła Egipt do świetności i rozwinęła cywilizację klasyczną. Amenemhat I został zamordowany w zamachu. Jest to pierwszy znany przykład królobójstwa w Egipcie. W usta Amenemhata włożono zapisaną przestrogę dla jego syna mówiącą, jak uniknąć zamachu.

Synem Amenemhata I był Senuseret I, którego przedstawiono w koronie Górnego i Dolnego Egiptu. Znany jest jako twórca wielu ważnych budowli. Był m. in. budowniczym pierwszej kamiennej świątyni w Karnaku, w Tebach. Świątynia ta nie zachowała się do dziś, ale w obrębie Świątyni Amona w Karnaku znajduje sił zachowana kompletnie kaplica Senusereta I. Była ona jednak tylko kaplicą procesyjną położoną z dala od głównego kompleksu.

Dopiero w czasach XVIII dynastii wykształcił się kanon egipskiej architektury świątynnej. Z czasów Średniego Państwa zachowały się tylko dwa zabytki architektury - Kasr el-Saga, pozbawiona dekoracji, położona na północ od Fajum oraz Świątynia Renenutet w Medinet Maadi, na południe od Fajum, z trójdzielnym sanktuarium.

Egipskie triady składały się najczęściej z trzech bóstw - kobiety, mężczyzny i dziecka. W czasach XII dynastii władcy powrócili do piramidy, rodzaju grobowca nawiązującego do Starego Państwa. Wzniesione przez nich piramidy zachowały się do dziś. Były jednak mniejsze i nie wznoszono ich z kamienia. Rdzeń piramidy wykonywano z cegły mułowej lub gruzu kamiennego, a z bloków kamiennych wykonywano jedynie okładzinę. W czasach Starego Państwa piramidy w całości wznoszono z bloków kamiennych. Różnice konstrukcyjne sprawiły, że piramidy Średniego Państwa zachowały się gorzej niż piramidy Starego Państwa. Jedną z piramid pochodzących z tego okresu jest piramida Senusereta II w Lahun (Kahun), mieszcząca jego grób. Zachowała się biżuteria księżniczki Sithathoriunet, córki Senusei'eta II. Z piramid władców XII dynastii zachowały się tylko mułowe rdzenie, zaś kamienne okładziny zostały rozgrabione.

W Lahun, koło grobowca Senusereta II, znajdowała się osada Kahun zamieszkana przez budowniczych świątyni. Jest to najstarsza zachowana egipska osada mieszkalna. Domostwa składały się z dwóch izdebek. W północnej części osady mieszkali najubożsi robotnicy, w części centralnej klasa średnia, a na południu znajdowało się sześć domów elity kapłanów i nadzorców. W całej osadzie obsługującej kompleks grobowy mieszkało około 6 tysięcy ludzi. Osada funkcjonowała kilkaset lat. Domostwa należące do elity przypominały dom kanclerza znany z drewnianych modeli. Zachowały się papirusy, na których opisano życie osady.

Rzeźbiarze Średniego Państwa wykształcili dużo lepszy warsztat niż niż poprzednicy. Przykładem rzeźby z tego okresu jest rzeźba Amenemhata III znaleziona w Fajum. Władca został przedstawiony raz w formie klasycznej, a raz jako kapłan. Rysy władcy są wiernie sportreto-wane.

W Hawarze, w oazie Fajum, znaleziono świątynię grobową Amenemhata III, którą Grecy nazwali Labiryntem Egipskim. Świątynia miała formę piramidy. W Tanis zachowały się sfinksy portretowe Amenemhata III będące niewyidealizowanymi przedstawieniami władcy jako lwa. Przedstawienia realistycznych sfinksów są typowe dla okresu panowania XII dynastii. W Bu-bastis w oazie Fajum znajdowała się olbrzymia figura króla Amenemhata III, przedstawiająca go jako kolosa.

W czasach XII dynastii powstały charakterystyczne przedstawienia pesymistyczne. Amenemhata III i Senusereta III, jego ojca, sportretowano przedstawiając ich smutne, zatroskane oblicze. Władcy Średniego Państwa nie byli już uważani za bogów, ani nie byli

11