1464647521

Katarzyna PETER-BOMBIK

INSTYTUCJONALNE I ORGANIZACYJNE FORMY WSPÓŁPRACY MIĘDZYSEKTOROWEJ W REALIZACJI ZADAŃ PUBLICZNYCH

Wprowadzenie

W systemach demokratycznych samorząd terytorialny uznawany jest za jedną z najważniejszych instytucji państwa. Oczywiście, w zależności od przyjętych na danym obszarze rozwiązań prawnych, jego organizacja i szczegółowy zakres działania mogą być w pewien sposób zróżnicowane, jednak zawsze musi on wykazywać określone cechy. Na gruncie europejskim kluczową rolę w zakresie kształtowania zasad sankcjonujących funkcjonowanie samorządu odgrywa przede wszystkim Europejska Karta Samorządu Lokalnego (EKSL), jak również - w odniesieniu do najwyższych szczebli organizacyjnych samorządu głównie w przypadku modeli trójszczeblowych - Europejska Karta Samorządu Regionalnego (EKSR). Jednym z kluczowych postulatów, którego realizacja determinuje de facto funkcjonowanie samorządu, jest jego prawo do kierowania i zarządzania na własną odpowiedzialność, poprzez demokratycznie wybrane organy, zasadniczą częścią spraw publicznych. Zgodnie ze wspomnianymi regulacjami samorząd lokalny to „prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców”, natomiast samorząd regionalny rozumiany jest jako „prawo i zdolność największych terytorialnych jednostek władzy w obrębie każdego państwa, mających wybieralne organy, administracyjnie umieszczonych między rządem centralnym i samorządem lokalnym, i posiadających prerogatywy, albo wynikające z samoorganizacji albo typu zwykle przypisywanego rządowi centralnemu, do zarządzania na własną odpowiedzialność i w interesie mieszkańców zasadniczą częścią spraw publicznych, zgodnie z zasadą subsydiamości”¹. W praktyce postulat ten zmierza do przekazania samorządom znaczącego zakresu zadań publicznych, których realizacja następuje w oparciu o zasadę pomocniczości, z wykorzystaniem zasobów finansowych adekwatnych do zakresu przydzielonych poszczególnym szczeblom organizacyjnym zadań.

Realizacja przez jednostki samorządu terytorialnego zadań o charakterze publicznym - tak na szczeblu lokalnym, jak i regionalnym - napotyka jednak na różne ograniczenia, przede wszystkim o charakterze finansowym. Niewystarczające zasoby budżetowe nie pozwalają na sfinansowanie większych przedsięwzięć, zwłaszcza tych o charakterze inwestycyjnym. W praktyce oznacza to poszukiwanie nowych, wydajniejszych źródeł i form finansowania, współdziałanie poszczególnych jednostek ze sobą, jak również wykorzystywanie - na określonych zasadach - zasobów będących do dyspozycji podmiotów nastawionych z definicji w swojej działalności na generowanie nadwyżek finansowych. Z drugiej strony rzeczywistość pokazuje, że część zadań publicznych może być z powodzeniem, a nawet w sposób bardziej efektywny, realizowana przez organizacje o charakterze społecznym niezaliczane do sektora publicznego. Wszystko to staje się katalizatorem szeroko rozumianej współpracy, zarówno w ramach sektora publicznego, jak i o charakterze między sektorowym. Jej podstawę stanowią rozwiązania instytucjonalne tworzące określony lad instytucjonalny, rozumiany

10

1

Art. 3 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego zatwierdzonej w dniu 15 października 1985 roku przez Radę Europy; art. 3 Europejskiej Karty Samorządu Regionalnego przyjętej w dniu 5 czerwca 1997 roku przez Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy.