opracowania współpraca międzysektorowa w literaturze przedmiotu rozumiana jest jako współdziałanie określonych podmiotów lub instytucji działających w ramach różnych sektorów (publicznego, prywatnego, społecznego), które prowadzi do osiągnięcia istotnych - z punktu widzenia danej grupy - celów. Współdziałanie stanowi „stan więzi pozaorganizacyjnej, która łączy co najmniej dwa podmioty niezależne zakładające wspólną organizację celów, które określone są przez normy prawne i wynegocjowane formy w spółdziałania’ 1. Instytucja współpracy, czy współdziałania, może być definiowana zarówno z ekonomicznego punktu widzenia - kiedy to jej celem jest osiąganie określonych efektów gospodarczy ch, prakseologicznego -kładącego nacisk na racjonalną organizację pracy i realizację wspólnych celów, jak również prawnego - podkreślającego rolę regulacji prawnych w relacjach między podmiotami2.
Współpraca ta budowana jest przede wszystkim na zasadzie partnerstwa i polega na tworzeniu formalnych związków między jednostkami (podmiotami) lub ich grupami z wyraźnym określeniem stopnia zaangażowania i oczekiwań każdej ze stron. Partnerstwo według J.M. Brinkerhoffa jest dynamiczną relacją pomiędzy równymi podmiotami, opartą na wzajemnie uzgodnionych celach, realizowanych dzięki podzielanemu rozumieniu najbardziej racjonalnego podziału pracy z uwzględnieniem przewagi komparatywnej każdego partnera. Obejmuje wzajemne oddziaływanie, przy starannym zachowaniu równowagi pomiędzy zbliżeniem a autonomią, na którą składa się wzajemny szacunek, równy udział w procesie decyzyjnym, w zajemna odpow iedzialność i przejrzystość. W ujęciu instrumentalnym stanowi ono przede wszystkim czynnik zwiększania efektywności działania organizacji3. Do podstawowych zasad partnerstwa zaliczyć należy głównie4:
- prostotę - ze względu na mnogość oraz znaczące zróżnicowanie partnerów' oraz ich często niespójne oczekiwania i interesy; zawiązywane we współczesnym świecie partnerstwa często charakteryzuje znaczny stopień skomplikowania -stąd postulat w miarę największego ich uproszczenia;
- elastyczność - oznaczającą umiejętność szybkiego reagowania na zmiany otoczenia, w którym dane partnerstwo funkcjonuje;
- przejrzystość - w skazującą na potrzebę określenia jasnych zasad funkcjonowania partnerstwa, uwzględniających interesy i oczekiwania wszystkich partnerów, jak również minimalizującą negatywne efekty w czasie trwania partnerstwa;
- konsensus - oznaczający wybór przez partnerów' mających często odmienne oczekiw'ania wspólnych celów i sposobów' ich osiągnięcia;
- wsparcie i równość - oznaczające w praktyce wzajemne „uzupełnianie” się partnerów posiadających zróżnicowane doświadczenie i potencjał - poziom wyzwań współczesności wymaga bow'iem współpracy podmiotów o różnych profilach i kompetencjach.
Współpraca międzysektorowa, postrzegana z punktu widzenia samorządu terytorialnego, oznacza więc współdziałanie z podmiotami prywatnymi, organizacjami społecznymi i innymi jednostkami samorządu, zarówno tego samego, jak również pozostałych szczebli organizacyjnych. Warto podkreślić, że współcześnie w krajach wysokorozwiniętych współpraca ta stanowi integralny element zarządzania sferą publiczną.
12
S.L. Stadniczeńko, Współdziałanie oraz wzajemne wspieranie się samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych, [w:] Problemy prawne w działalności samorządu terytorialnego, pod red. S. Do lata. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Opole 2002, s. 175.
Szerzej: Z. Leoński, Ustrój i zadania samorządu terytorialnego, [w:] Samorząd w Polsce. Istota, formy, zadania, pod red. S. Wykrętowicza, Wyższa Szkoła Bankowości, Poznań 2005, s. 188 i n.
Rozwój przez partnerstwo, pod red. G. Prawelskiej-Skrzypek. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2008, s. 11 (za Brinkerhoff, 2002).
Zasada Partnerstwa w nowych programach EFS (2007-2013), Ramy Programowania 2006, s. 11-12.