Zagadnienia wprowadzające 17
samorządowej we Francji to administracja zdecentralizowana. Jej działalność reguluje Ustawa o prawach i wolnościach gmin, departamentów i regionów z 1982 r. Wprowadziła ona trzyszczeblowy podział samorządu terytorialnego: gminy, departamenty i regiony.
Decentralizacja miała m.in. na celu przekształcenie regionów w podmioty samorządu terytorialnego, powołanie rad regionalnych w wyborach powszechnych i bezpośrednich oraz wyposażenie ich w prawo prowadzenia własnej działalności administracyjnej i tworzenie prawa lokalnego. Wspomniana ustawa regulowała: procedury przekazywania władzy wykonawczej w regionach i departamentach w ręce przewodniczących rad, podział i rozszerzenie kompetencji między gminy, departamenty i regiony, utworzenie regionalnych izb obrachunkowych itp.
Ustawa ta dokonała także podziału zadań urzędu prefekta między dwa organy - przewodniczących rad w departamentach oraz tzw. komisarzy republiki występujących w roli nadzorców w realizacji przez samorząd ustaleń władzy centralnej. Ustalenia te zawęziły też zakres funkcji prefekta. Gmina jest podstawowa jednostką francuskiej administracji samorządowej. Gminy mają jednolity status prawny, ale są bardzo zróżnicowane pod względem demograficznym, urbanistycznym i obszarowym. Rada gminy, tworzona przez radnych wybieranych w wyborach powszechnych, jest organem uchwałodawczym i kontrolnym. Jej organem wykonawczym jest burmistrz, wybierany przez radę.
Natomiast przekształcenia departamentu w jednostkę samorządu terytorialnego dokonano przez powierzenie władzy wykonawczej - uprzednio sprawowanej przez przedstawiciela rządu, tj. prefekta - przewodniczącemu rady departamentu. W przypadku regionu jako jednostki samorządu terytorialnego, status taki wprowadzono w 1982 r. Zarządza nim rada regionu z jej przewodniczącym jako organem wykonawczym. Regiony i departamenty we Francji mają podwójny status - są, jak to już stwierdziliśmy, jednostkami administracji samorządowej i jednocześnie szczeblami zdecentralizowanej administracji państwowej reprezentowanej przez prefektów. Podstawowymi zadaniami administracji gmin są: zaspokojenie potrzeb społeczności lokalnych w zakresie funkcjonowania przedszkoli i szkół podstawowych, lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, gospodarki gruntami itp. Do zadań departamentów należą m.in.: planowanie rozwoju społeczno-gospodarczego, zarządzanie przestrzenne, pomoc społeczna itp36.
Tworzenie sprawnie funkcjonujących struktur komunikacyjnych w łonie instytucji UE i państw członkowskich to dziś jedno z ważniejszych zadań. Modelowym przykładem są tutaj rozwiązania stosowane we Francji, gdzie już w latach osiemdziesiątych XX w. utworzono całą strukturę komunikowania - od szczebla centralnego po lokalny. Zasadniczymi celami tego modelu komunikacji są:
informowanie rządu o pojawiających się trendach w opinii publicznej i w mediach,
informowanie społeczeństwa o działaniach rządu, 36 Patrz: Administracja publiczna, 2003: op.cit., s. 70-72; D. Sobków, 1997: Status urzędnika oraz zasady naboru do służby cywilnej w V Republice Francuskiej, „Biuletyn Służby Cywilnej”,