1629290177

niki badań laboratoryjnych pozwalają na coraz doskonalsze symulowanie zachowania się górotworu. Niemniej problem osuwisk wciąż nie jest w pełni rozwiązany, nadal bowiem dochodzi do ich powstawania. Analiza stateczności zboczy wymaga uwzględnienia szeregu czynników związanych ze stopniem skomplikowania budowy geologicznej i parametrami gruntów. Nadal jednym z najistotniejszych zagadnień pozostaje dobór miarodajnych parametrów obliczeniowych, szczególnie w strefach o złożonej budowie geologicznej. W referacie omówiono czynniki wpływające na parametry wytrzymałości na ścinanie w strefach zagrożeń osuwiskowych, w oparciu o wyniki badań i obserwacji prowadzonych w kopalinach węgla brunatnego Turów i Bełchatów. Ruchy masowe gruntów zaistniałe w kopalniach odkrywkowych z uwagi charakter eksploatacji, odsłonięcie skarp, bieżące monitorowanie i możliwości techniczne kopalni pozwalają na relatywnie łatwą możliwość obserwacji pewnych zjawisk towarzyszących procesom zachodzących na powierzchniach poślizgu. Zdaniem autora istnieje możliwość wykorzystania części Wyników do oceny stateczności skarp również w' miejscach gdzie obserwacje zjawisk zachodzących na powierzchniach poślizgu są znacznie utrudnione np. w osuwiskach karpackich.

2 R

O właściwościach gruntów mało spoistych zmieniających się w procesie konsolidacji na podstawie badań pasty gruntowej

Paweł Borowczak

Instytut Inżynierii Lądowej Politechniki Poznańskiej

W budownictwie coraz częściej zachodzi konieczność budowy obiektów na obszarach, które do niedawna były omijane z powodu skomplikowanych warunków posadowienia. Współczesny rozwój budownictwa na terenie miast, zdecydowanie ograniczył inwestorom swobodę wyboru lokalizacji i zmusił ich do wznoszenia obiektów również i tam, gdzie w podłożu występują grunty slabonośne. Za granty słabe powszechnie są uznawane granty organiczne. Podłoża slabonośne stanowią również mineralne granty spoiste znajdujące się w stanie plastycznym lub miękkoplastycznym. Zdaniem autora wśród nich największe problemy przy właściwej ocenie parametrów geotechnicznych stwarzają w pełni nasycone grunty spoiste charakteryzujące wskaźnikiem plastyczności I_p < 10. Na obszarze Poznania stanowią je nieskonsolidowane gliny morenowe (abla-cyjne) zlodowacenia bałtyckiego, zaklasyfikowane wg ISO (wersja krajowa) do piasków ilastych. Powszechnie wiadomo, że grunty słabe poddane obciążeniom statycznym podlegają konsolidacji, powodującej zwiększenie się wartości parametrów wytrzymałościowych, mających wpływ na wzrost nośności podłoża.

W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu konsolidacji na zmiany stopnia plastyczności i wytrzymałości pasty gruntowej spreparowanej z glin ablacyjnych.

5 R

Probabilistyczny model predykcyjny zależności przepuszczalności od porowatości w utworach węglanowych

Maciej Borowiec¹, Adam Walanus² ' Pańslwowy Instytut Geologiczny. Oddział Karpacki, Kraków;

^! Katedra Geoinforinatyki i Informatyki Stosowanej Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środow iska, AGH Kraków

Rozpoznanie rozkładu parametrów zbiornikowych w ośrodku geologicznym ma ogromne znaczenie w modelowaniach migracji. Jednym z podstawowych zagadnień jest ocena poprawności założonego rozkładu parametrów petrofizycznych takich jak porowatość i przepuszczalność. Referat dotyczył będzie predykcji rozkładu parametrów' zbiornikowych na przykładzie danych pochodzących z utworów dolomitu głównego centralnej i północnej Polski.

Podstawą predykcji jest zależność przepuszczalności od porowatości. Obserwowane zależności mają charakter, w wysokim stopniu statystyczny gdyż bazowa relacja jest bardzo słaba. Oczy wiste jest, że dla zwiększenia wiarygodności analizy korzystne jest wykonywanie ich na jak najliczniejszej próbie. Ograniczona jest jednak dostępność dużych zbiorów¹ danych, gdzie wykonane są jednorodne pomiary dla wszystkich danych. Tak więc zbiory danych poddawane analizie uzupełniane są, o ile to możliwe, badaniami litologicznymi, a uzyskane w ten sposób dodatkowe dane, takie jak mikrofacja czy parametry przestrzeni porowej, wiązane są z przepuszczalnością bądź porowatością lub też stanowią podstawę do wydzielania grup danych o odmiennym typie zależności pomiędzy parametrami zbiornikowymi.

Pod uwagę wzięto również ogólne właściwości ośrodka skalnego wyrażonego przez takie wielkości jak uziarnienie czy szczelinowatość oraz wpływ, jaki wywiera rozkład tych parametrów na statystyczne zależności pomiędzy przepuszczalnością i porowatością. Ustalono metodykę wydzielania podzbiorów danych cechujących się dużym wpływem szczelinowatości, która zdecydowanie wpływa na charakter zależności pomiędzy przepuszczalnością i porowatością.

W efekcie udało się zbudować model predykcyjny zależności przepuszczalności od porow atości w utworach węglanowych. Podkreślić należy, że głów ną cechą modelu jest to, iż daje on informację o poziomie ufności wyniku modelowani, co jest konieczne, gdyż w pewnych zakresach danych wejściowych, poziom ten jest bardzo niski tzn. wynikowy przedział przepuszczalności jest szeroki.

8 R

Lito- i chronostratygrafia górnoczwartorzędowych osadów Niziny Szczecińskiej i ich wymowa paleogeograficzna

Ryszard K. Borówka, Tomasz Duda, Robert Woziński, Kamila Chmielewska, Julita Tomkowiak,

Bożena Kosińska,Dominik Zawadzki Instytut Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin

Wiedza o lito- i chronoslratygrafii górnoczwartorzędowych osadów Niziny Szczecińskiej została w ostatnich latach znacznie poszerzona, między innymi dzięki badaniom geologicznym prowadzonym przez zespól pracow ników zZakładu Geologii i Paleogeografii Instytutu Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego. Szczegółow ym badaniom objęto obszar Doliny Dolnej Odry na północ od Gryfina, Jezioro Dąbie, wschodnią część Zalew u Szczecińskiego - tzw. Zalew Wielki, a także teren wysp Wolin i Uznam, oraz wybrane fragmenty dna Zatoki Pomorskiej. Analiza litologiczna i strukturalno-teksturalna pokryw osadowych występujących na tych obszarach w powiązaniu z wynikami badań paleoekologicznych oraz oznaczeniami wieku radiowęglowego wybranych osadów organicznych, pozwoliła na opracowanie syntetycznego profilu li-tostratygraficznego górnego plejstocenu i holocenu Niziny Szczecińskiej.

Analiza rozmieszczenia różnowiekowych pokry w osadowych o znanej pozycji stratygraficznej, w powiązaniu z dawną i współczesną sytuacją geomorfologiczną obszaru badań, pozwoliła na wyróżnienie kolejnych etapów paleogeograficznego rozwoju Niziny Szczecińskiej w okresie ostatnich - 40 000 lat, ze szczególnym uwzględnieniem zmian paleohydrologicz-nych.

13