1629290422

[...]. Tero jó, chłopie, óbócza, co te masz tam nakupione. A te miół widzec, jak ona md ten nowi kledzek zniszczone. A jó widzól, ze md ócze zapłakane. [...] wa to mota ju wepróbówóne, że podpierzeną je lepi? Pewno md so cos półómóne. [. .. ] me mónte z Anielką uradzone [... ]. Jó móm czete [...]. Jó mii rzekł, że móm je przedóne. Co jó móm firn łedzóm zrobione? Oni meszlą, że te Bóg wie co mdsz naszahrowóne i ni mogą tego przeboleć. To jó ju móm dówno wemeszlone. Geszeft móm ubite. Nasz szczirz itcknąl, że jó móm pite bimber i zaczął na mie szczekać [...]. Maczekówsczi pówiódół, że md nałazłe białka cha tną na ksagówą do nas, do Kółka. Ta sprawa jó móm ju załatwione. I móm czete, że jeden z mechaników skłódó priwatno treker... Jesz łe póra dni i mónte skuńczone. Je tak, jak dispózitór md spisóne. Jeden z mechaników md szprzedóne ta storąprziczepa [...].

W języku niemieckim imiesłów czasu przeszłego występuje zawsze na końcu zdania, w kaszubszczyźnie ta zasada nie obowiązuje. W każdym jednak z podanych przykładów kładziony jest on po słowie posiłkowym.

S. Gogolewski podaje XVI wiek jako dolną granicę czasową przejmowania tych form przez Kaszubów. Zaznacza przy tym również, że podobne formy czasu przeszłego występują także w innych, choć nielicznych, dialektach polskich oraz podkreśla, że być może w tym przypadku to właśnie język kaszubski pełnił rolę pośrednika:

Zastosowanie perfectum znane jest bardzo niewielu dialektom Polski lądowej, i to tylko takim, które bezpośrednio sąsiadują z kaszubszczyzną. Zna je np. dialekt sworzeński [...]. Ciekawe, że spośród tylu dialektów polskich, które pozostawały pod wpływem niemieckiego - tylko dialekty najbliżej sąsiadujące z kaszubszczyzną przejęły, w mniejszym zresztą stopniu niż gwary kaszubskie, peryfrastyczne formy czasu przeszłego. Prawdopodobnie przeszły one do nich nie bezpośrednio z niemieckiego, lecz za pośrednictwem lub na wzór kaszubskich²⁶.

Czas przeszły plusąuamperfectum różni się w budowie od czasu perfectum tym, iż słowo posiłkowe występuje w czasie przeszłym - w języku kaszubskim są to formy jó miół (przy czasownikach przechodnich) i jó bel (przy czasownikach nieprzechodnich). Wyekscerpowałam następujące przykłady: Me miele ju wzdti dzesac karabinów [...]. Też jó ni miół czete, że be chto z Amerikónów cze Anglików, co lądów ele we Francji, tak cos robił. Jak me miele wszelko óbezdrzóne [...]. Mema mie mia dóne wszetkó, co trzeba [...]. Cygarete jó midi przewiozle ze sobą. Bó me miele doma też tak cos doma zakópóne przed Ruskama. Żebe me tak miele nałazłe harmonika. Czej jó mioł na sprawa ugodóne i wechódzył dodóm, Jadża weszła mia ódprowadzec [...]. Góscy jó ni mioł wiele zaproszone [...]. [...\jó z nim ju miół godóne. Prawie przed wieczora jó ntioł przew>iozłe sznaps [...]. Anielka mia ju krowę

11