1629290484

filozofów i poetów: Rimbauda, Nietzschego, Heideggera, Deleuze’a, Rilkego, Whitmana i in. White widzi w idei geopoetyki szansę na wyjście ku ekologii, rozwinięcie jej, aby ostatecznie doprowadzić do zmiany kulturowej. Teksty autora nośnego dziś skądinąd terminu nie są wolne od patosu, idea jest dosyć mglista, bliżej tym wypowiedziom do manifestu niż głębokiej refleksji nad związkami człowieka i przestrzeni czy przyrody⁴³. Jednak niezaprzeczalnym wkładem White’a jest zwrócenie uwagi na znaczenie ekologii i ważnego „składnika” przestrzeni - natury, rozszerzenie „przestrzennego” spojrzenia także na teksty dawne.

Jak wspomniałam wcześniej, powyższy wybór jest subiektywny i skrótowy, nie wyczerpuje ani problematyki przestrzeni w myśl humanistycznej przed zwrotem przestrzennym, ani tematyki samych wspomnianych dzieł, miał on na celu jedynie zasygnalizowanie ważnych dla zwrotu przestrzennego koncepcji. Nie mogę jednak chociaż hasłowo nie przywołać także innych istotnych myślicieli, jak: Gilles Deleuze i Felix Guattarii (ważne zwłaszcza dla badań nad szeroko rozumianymi związkami przestrzeni i    polityki pojęcia takie, jak:    nomadyzm, deterytorializacja

i reterytorializacja)⁴⁴ czy Edward Soja (koncepcja trzech przestrzeni - postrzeganej, skonstruowanej i przeżywanej)⁴⁵.

2. Geo-poszukiwania i geo-narzędzia a badania literackie

Zwrot przestrzenny przyniósł ze sobą wiele nowych, ciekawych dyscyplin, przekształcił też stare. Renesans przeżywają kartografia, antropologia miejsca, geografia literacka, poetyki miejsc, dużym zainteresowaniem cieszą się nowe „geo-nauki”, jak geokrytyka, geopoetyka (jako nowa poetyka miejsc; nie jest związana bezpośrednio z filozoficzną koncepcją Kennetha White’a) czy geohistoria. Odżył interdyscyplinarny dialog nauk geograficznych i badań literackich czy szerzej: geografii i literatury, co jest chyba najbardziej widoczne w popularności mapy nie tylko jako motywu literackiego, ale także jako narzędzia analizy tekstu (a nawet analizy

⁴³    K. White, Wstęp do geopoetyki. „Migotania Przejaśnienia” 2010. nr. 4. s. 29-30.

⁴⁴    Zob. G. Deleuze, F. Guattari, Kłącze, przel. B. Banasiak. „Colloquia Communia” 1988. nr 1-3 oraz Co to jest filozofia?, przel. P. Pieniążek, Gdańsk: slowo/obraz terytoria. 2000. Por. R.T. Taiły, Spati ality.... s. 135-136; B. Banasiak, Ogród koczownika. Deleuze - rizomatyka i nomadologia, „Coloquia Communia” 1988 nr 1-3, s. 253-270.

⁴⁵    Zob. E. Soja, Thirdspace... Por. E. Prieto, Geography, and the Postmodern Poetics of Place.... s. 75-137.

19