1675609802

szybkiego rozkładu materiału roślinnego, zachodzącego w zielonych silosach - choroba silosowa. W zamkniętym silosie stężenie N02 może osiągnąć 1500 mg/m3.

•    palenie papierosów i fajki:

•    dym papierosowy zawiera 200-650 mg/m3, dym fajkowy 1100 mg/m3.

Przy spalaniu paliw w płomieniu tlenki azotu mogą tworzyć się trzema drogami:

1)    przez utlenianiee azotu atmosferycznego, przy czym mniej tlenków azotu powstaje w chłodniejszej części płomienia;

2)    przez utlenianie związków azotu, zawartych w paliwie, przy czym ani rodzaj organicznych związków azotu ulegających utlenianiu, ani temperatura płomienia (w zakresie zwykle spotykanych temperatur spalania) nie mają wpływu na powstawanie tlenków azotu na tej drodze;

3)    przez utlenianie HCN, który jest związkiem pośrednim (czas życia rzędu kilku mikrosekund), wytwarzanym w płomieniu przez reakcję węglowodorów i wodoru z rodnikami azotowymi. Niezbędność węglowodorów dla pojawienia się HCN powoduje, ze ta droga generowania tlenków azotu występuje tylko w płomieniu bardzo bogatym w paliwo. Powstawanie tlenków azotu na tej drodze wykazuje pewną zależność od temperatury płomienia, aczkolwiek dużo słabszą, niż w przypadku (1).

Tlenki azotu są zawarte nie tylko w spalinach z pieców ogrzewających różnego rodzaju kotły, ale wydzielają się także z pieców martenowskich (ok. 1000 mg/rrr), zakładów przemysłu azotowego oraz instalacji wytwarzających kwas siarkowy metodą nitrozową. Udział Polski w emisji NOx (symbolu tego używamy, gdy mówimy o sumarycznej emisji tlenków azotu bez szczegółowego rozróżnienia wydzielanych tlenków) w roku 1981 wynosił 840 000 ton, co dawało 24 kg na mieszkańca lub 2700 kg na 1 km² naszego kraju. Bezpośredniąszkodliwość dla zdrowia człowieka wykazuje nie tyle NO, lecz N0₂. Jest on substancją, toksyczną o szybkim działaniu, której szkodliwość jest kilkakrotnie większa od CO i S0₂. Uszkadza on pęcherzyki płucne i zwiększa podatność na infekcję górnych dróg oddechowych. Działa też drażniąco na oczy oraz rozszerzająco na naczynia krwionośne, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi. Dla roślin jest gazem silnie toksycznym, którego większe stężenia prowadzą do uszkodzenia chloroplastów. Reakcje N0₂ z węglowodorami znajdującymi się w atmosferze powodują powstawanie nadtlenku acetylu, określonego skrótem PAN (peroxyacetyl nitrate), który działa hamująco na fotosyntezę. Reagując z wodąditlenek azotu utworzy kwas azotowy i azotawy i w ten sposób wnosi (wraz z S0₂) udział w powstawanie tzw. kwaśnego deszczu Fotochemiczne reakcje tlenków azotu w atmosferze również wywołują niekorzystne zmiany równowag pomiędzy jej składnikami. Rozkład fotochemiczny N0₂ na NO i tlen (reakcja 7)

N0₂+hv (A <415nm) -> NO+O    (7)

prowadzi do powstawania ozonu w wyniku reakcji pomiędzy 0₂ i O. Wytwarzanie 0₃ w dolnej części atmosfery jest niepożądane, gdyż przygruntowy ozon powoduje uszkodzenie liści. Badania wykonane w Cornell University (USA) wykazały znaczne zmniejszenie zawartości cukru w winogronach wskutek obecności przygruntowego ozonu, a współdziałanie tego ostatniego z kwaśnym

7