1869525361

„FINANSE BIBLIOTEK NAUKOWYCH A OCHRONA DÓBR KULTURY” 241

O tym jak właściwie i skutecznie zarządzać finansami dowiedzieliśmy się z wystąpienia Jolanty Szulc z tego samego Instytutu. W wystąpieniu zatytułowanym Zarządzanie finansami w instytucji non profit. Problemy i wyzwania przedstawiono zagadnienia związane z organizacją i działalnością instytucji non profit w Polsce. Omówiono tradycyjne i nowoczesne metody zarządzania finansami, na przykładzie organizacji usługowej, jaką jest biblioteka, w której zysk nie jest celem podstawowym, a jego brak nie oznacza braku pożytku, lecz stanowi wartość wyższego rzędu, bowiem służy ona dobru społecznemu. Podobnie jak w poprzednim referacie, tutaj również wykorzystano wyniki ankiety, dotyczącej pozyskiwania funduszy przez biblioteki szkół wyższych w Polsce. Omówiono finanse, którymi zarządza biblioteka, a które wpływają z konkretnych źródeł, a są nimi: dochody publiczne bibliotek, dochody własne bibliotek, alternatywne środki finansowe typu dary, depozyty, dotacje, zapisy testamentowe itp. oraz dochody w postaci grantów krajowych i Unii Europejskiej. Z przeprowadzonych badań ankietowych wynika, że zarządzanie finansami w instytucjach non profit jest ściśle związane z marketingiem, a działania marketingowe w bibliotece powinny promować kulturę organizacyjną biblioteki.

Mówiąc o zarządzaniu finansami w instytucjach non profit, należy pamiętać, że aby zarządzać biblioteką, trzeba opracować dobry plan zarządzania. Bogumiła Urban, dyrektor Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Wydział Zamiejscowy w Chorzowie, przedstawiła referat Przygotowanie i realizację planu finansowego dla biblioteki. Koszty osobowe, rzeczowe i inne. Punktem wyjścia dla podjętych przez referentkę rozważań było postawienie prozaicznego pytania, dlaczego plan finansowy jest niezbędny w bibliotece. Dzięki temu uczestnicy spotkania zostali wprowadzeni w bardzo ważne zagadnienie, jakim jest przygotowanie planu finansowego z uwzględnieniem celowości wydatków, z równoczesnym zatwierdzeniem tego planu przez osobę zarządzającą jednostką. W przypadku uczelni może to być dziekan wydziału, kanclerz uczelni lub rektor. Kolejnym etapem planu finansowego jest realizacja zaplanowanych zakupów, połączona z bieżącą korektą wydatków w kontekście całego roku rozliczeniowego. Jednym z zasadniczych elementów tego wystąpienia była analiza kosztów osobowych i rzeczowych bibliotek. Koszty osobowe, na które składają się: wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne, odpisy na fundusz pracowniczy, świadczenia na rzecz pracowników, generują znaczną część dochodu instytucji. Wszystkie inne wydatki, które wykraczają poza koszty osobowe są uznawane za koszty rzeczowe i należą do nich: lokale, wyposażenie, księgozbiór, sprzęt, materiały biurowe, środki czystości itp. Wypadkowa kosztów osobowych i rzeczowych oraz właściwe rozłożenie akcentów w planie finansowym może być sukcesem lub porażką w zarządzaniu biblioteką. Ważne jest, aby planowanie finansowe stanowiło podstawę zarządzania bibliotekami, a kompetencje dyrektora biblioteki w zakresie finansów wpływały pozytywnie na ich funkcjonowanie i rozwój.

Na koniec tej części konferencji, tuż przed zaplanowaną przerwą w obradach, w kilku zdaniach dokonano krótkiej prezentacji książki Biblioteki kościelne i klasztorne w Polsce. Historia i współczesność pod redakcją ks. Henryka Olsza-ra i Bogumiły WarząchowskieJ, wydanej w serii „Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, a opracowanej m.in. przez zespół pracowników Biblioteki Teologicznej. Książka była do kupienia na stoisku Księgarni św. Jacka, na którym prezentowano również inne publikacje tego wydawnictwa. Podczas przerwy można było zaopatrzyć się również w literaturę naukową i popularnonaukową eksponowaną przez hurtownię Emmanuel.

Moderatorem drugiej części obrad była Maria Kycler, kustosz dyplomowany Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a równocześnie przedstawiciel Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Ta część konferencji została zainaugurowana przez ks. Wacława Umińskiego, dy-