1869525388

„OTWARTE ZASOBY EDUKACYJNE W POLSCE” 253

zowania idei OZE. W 2005 r. zainicjowało cykl internetowych seminariów, w których wzięli udział przedstawiciele instytucji i organizacji zainteresowanych popularyzowaniem informacji o nowym systemie kształcenia. Efektem ich wirtualnych spotkań jest dokument Open Educational Resources. The Way For-ward. Deliberations of an International community of interest (Otwarte Zasoby Edukacynje: Plan działania. Rozważania międzynarodowej społeczności, 2008). Sformułowano w nim pięć priorytetów dotyczących OZE: 1) promocja OZE, 2) budowanie społeczności sieciowej (networking) zaangażowanej w tworzenie OZE, 3) zwiększenie wydolności instytucji i organizacji kreujących OZE, 4) zapewnienie trwałości projektom realizowanym w ramach OZE, 5) uznanie jakości OZE. Ostatni z nich - co ciekawe - łączy się ze wspieraniem tradycyjnie funkcjonujących instytucji edukacji w celu ochrony interesów osób uczących się. S. d’Antoni poruszyła także kwestie prawne dotykające OZE, akcentując, iż zasoby edukacyjne, udostępniane na zasadzie wolnej licencji, nie mogą zawierać treści chronionych prawem autorskim. Nadmieniła, że za podmioty odpowiedzialne za realizację wspomnianych wytycznych UNESCO uznało: nauczycieli akademickich (prowadzenie badań dotyczących OZE, zapewnienie jakości treści OZE); instytucje zajmujące się szkolnictwem wyższym (powoływanie instytucji odpowiedzialnych za OZE), organizacje międzynarodowe (promocja OZE, finansowanie ciekawych projektów, tworzenie standardów) i rządy poszczególnych państw (finansowanie projektów związanych z OZE, tworzenie stosownych regulacji prawnych). Spośród wielu inicjatyw na poziomie krajowym wyróżniła portal e-learningowy holenderskiego Uniwersytetu Otwartego (Open University of the Netherlands). Projekt finansowało Ministerstwo Edukacji, Kultury i Nauki oraz Ministerstwo Spraw Społecznych. Sukces przedsięwzięcia przyczynił się do przygotowania przez Ministerstwo programu „Wikiwijs”, uwzględniającego powstanie holenderskich Otwartych Zasobów Edukacyjnych, z których mogliby czerpać wiedzę nauczyciele na wszystkich poziomach kształcenia.

Przedmiotem refleksji Marka Niezgódki (ICM UW) były Otwarte modele komunikowania w nauce i edukacji. Według niego Ruch Otwartej Edukacji jest szansą dla swobodnej wymiany myśli naukowej. M. Niezgódka dowodził, że nowa komunikacja w zakresie nauki i edukacji będzie dokonywać się w kilku obszarach, nazwał je modelami. Pierwszy to model otwartego dostępu (Open Access), drugi to model strukturyzacji i dystrybucji (otwarte repozytoria), trzeci model otwartych rozwiązań prawnych należy powiązać z Creative Com-mons i Science Commons, czwarty z regulacjami instytucjonalnymi (otwarte mandaty publikacyjne), a piąty, stowarzyszony, z otwartym oprogramowaniem naukowym i otwartymi danymi naukowymi. Brak spójnej strategii dotyczącej polskich zasobów treściowych w formie elektronicznej i stosownej polityki rządu dotyczącej OZE utrudnia rozwój otwartej edukacji w Polsce. Problemem jest też rozproszenie działań w tym zakresie: przeważają projekty o charakterze lokalnym a nie ogólnym. M. Niezgódka przekonywał, że ten niekorzystny dla Polski stan rzeczy można zmienić, budując krajowy system repozytoriów na bazie jednolitej otwartej platformy informatycznej. Jako przykład jednego z polskich przedsięwzięć podał Bibliotekę Wirtualną Nauki, oferującą dostęp do kolekcji wielu wydawców światowych oraz baz bibliograficznych.

Warto dodać - uzupełniając wystąpienie M. Niezgódki, że wspomniana wcześniej Fundacja Nowoczesna Polska patronuje trzem projektom odpowiadającym założeniom otwartej edukacji: „Wolnym Lekturom”, będącym internetową biblioteką, udostępniającą lektury szkolne zalecane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej; „Wolnym Podręcznikom”, serwisowi powstającemu dzięki nauczycielom-wolontariuszom, piszącym sieciowe podręczniki; i portalowi „Czytamy, Słuchając”, w którym w wolnym dostępie znajdują się nagrania tekstów literackich.

W drugiej sesji konferencji „Otwarte zasoby edukacyjne w Polsce” znalazły się referaty autorów patrzących na otwartą edukację z polskiej perspektywy. Krzysztof Stanowski (Ministerstwo Edukacji Narodowej) oraz Grażyna Czetwer-