1933501752

3. WPROWADZENIE

EPIDEMILOGIA URAZÓW ZĘBÓW NA PRZYKŁADZIE RÓŻNYCH SPORTÓW.

Naukowcy wielu dziedzin medycyny badają epidemiologię poszczególnych urazów w sporcie. Wiadomo, że liczby są ogromne, a jednocześnie należy mieć świadomość, że większość badań ma charakter retrospektywny. Niepełność danych wynika ze zgłaszalności do placówek naukowych oraz przychodni publicznych. Wiele osób z różnych przyczyn nie przychodzi do lekarza dentysty, a specjalistyczne przychodnie zajmują się najcięższymi przypadkami lub tymi, które prowadziły do ciężkich powikłań.

W sportach kontaktowych wyróżniamy 3 rodzaje urazów: przypadkowe, typowe oraz mikrourazy. Do kontuzji najczęściej dochodzi w grach zespołowych i sportach walki, kiedy źródłem urazu może być drugi zawodnik. Najczęściej uszkodzone zostają zęby sieczne w szczęce, natomiast około 6% urazów zębów dotyczy trzonowców (Chapman P.J., 1993), (Muller-Bolla M., 2003). W czasie zajęć sportowych, w sytuacji urazu, średnio dwa zęby ulegają uszkodzeniu u jednego sportowca (Muller-Bolla M., 2003). Piśmiennictwo wskazuje wiele sportów predysponujących do występowania urazów zębów, tj.: kolarstwo górskie, koszykówka, baseball, łyżwiarstwo, jazda na deskorolce, rowerze, (Soporowski N.J., 1994), (Lang B., 2002), (Conn J.M., 2006). Ferrari i wsp. po 1,5 rocznym okresie obserwacji wykazali wysoki odsetek sportowców z urazami zębów: 37,1% zawodników piłki ręcznej, 36,4% koszykarzy, 32,1% zawodników sztuk walki Qiu-jitsu i judo), 23,1% piłkarzy. W badanej grupie tylko 11,5% hokeistów doznało urazy zębów, najprawdopodobniej w wyniku wysokiego odsetka zawodników (91%) używających ochraniaczy na zęby (Ferrari C.H., 2002). Kolejnym sportem z grupy wysokiego ryzyka urazu jest rugby, szczególnie popularne w Australii, gdzie w drużynie reprezentującej kraj obserwowano aż 42,3% zawodników po urazie zębów (Chapman P.J., 1993). Z kolei Emshoff i wsp. wykazali również wysoki odsetek poszkodowanych w wyniku jazdy na rowerze (25,4%), co potwierdzają również inne badania (Emshoff R., 1997), (Kumamoto D.P., 2004). Znaczny odsetek sportowców po urazie zęba wykazała

11