1941127216

191

MATERIAŁY

powodowało uznanie kontekstu wypowiedzi za polityczny¹. Opisywanie, ocenianie i badanie różnych grup ludzi czy pojedynczych osób, stosunków między grupami społecznymi, osobami, wpływ zjawisk różnego typu na te relacje oraz na poszczególne kategorie społeczne (lub osoby), to cechy pozwalające wyróżnić publikacje powstałe w kontekście społecznym². Publikacje napisane w kontekście ekonomicznym odnosiły się do sytuacji ekonomicznej danych instytucji, grup społecznych, stosunków ekonomicznych (też własnościowych), procesów i zjawisk zmieniających te stosunki i tę sytuację³. Do kontekstu prawnego zakwalifikowane zostały te wypowiedzi, które traktowały o unormowaniach prawnych, ustawach regulujących te normy⁴. Jeśli jakaś wypowiedź dotyczyła kwestii już przeszłych, a nie mających bezpośredniego wpływu na obecne zjawiska, to uznana została za charakterystyczną dla kontekstu historycznego⁵. Zainteresowanie autora wpływem zjawisk związanych z kulturą na stan komunikowania pozwalało zakwalifikować daną wypowiedź do kontekstu kulturalnego⁶.

2. Następne kryterium porządkowało wypowiedzi ze względu na zainteresowanie ich autorów poszczególnymi elementami procesu komunikowania. Wyróżniono kategorie przekazu, kanału, otoczenia, nadawcy (w tym dysponenta, twórcy komunikatu, innego nadawcy będącego pojedynczą osobą) i odbiorcy (w tym odbiorców zróżnicowanych, niezróżnicowanych i pojedynczych osób) oraz innych elementów wykraczających poza powyższe kryteria. Przez przekaz należy rozumieć treść i formę wypowiedzi i ich wpływ na społeczeństwo (jednostki) oraz relacje tych komunikatów z innymi elementami środowiska komunikowania⁷. Otoczeniem komunikowania są głównie kwestie niezwiązane bezpośrednio z samym przekazem informacji, ale mające na niego wpływ lub zmieniające się pod jego wpływem, np. ekonomika mediów, środowisko prawne instytucji służących komunikowaniu, sytuacja polityczna, konferencje naukowe...⁸ Wypowiedzi, dotyczące kanału komunikowania, klasyfikowane były ze względu na przedmiot badań i dociekań naukowych, a mianowicie techniczny środek utrwalenia, przekazu i dystrybucji komunikatu lub też kwestii bezpośrednio go dotyczących, np.: telefon, czasopismo, komputer...⁹ Kategoria nadawca-dyspo-

1

   Np. N. J. Halin: Sriedstwa massowoj informacyi Riespubliki Kuba w pieriod stroitielstwa socyalizma. WMU-Ż mi, nr l,s. 35-54.

2

   Np. L. W. Kaszynskaja: Sistiema ricligioznoj picczati Rossii. WMU-Ż 1995, nr 3, s. 34-39.

3

   Np. E. A. B 1 a ż n o w: Sowieiskaja pricssa kak faktor uskorienja socyalno-ekonomiczeskogo razwitja. WMU-Ż 1985, nr 6, s. 3-12.

4

   Np. S. G. K o 1 i c s n i k, L. G. S w i t i c z, A. A. Sziriajcwa, J. N. Z a s u r s k i j: Żurnalisty o prawach i swobodach licznosti i sriedstw massowoj informacyi (rossijsko-amerikanskoje isslicdowanic). WMU-Ż 1997, nr 3/5, s. 20-36/14-43.

5

   Np. E. G. Radkiewicz: Bielorusskojc radio — moszcznojc orużyjc w bor’bie sowietskogo naroda protiw faszyzma (1941-1945 gg.). WMU-Ż 1985, nr 3, s. 3-16.

6

   Np. M. L. M c L a u g h I i n: The Art Site on the World Wide Web. JoC 1996, nr l, s. 51-79.

7

   Np. P. Aufderheide: Musie Vidcos: The Look of the Sound. JoC 1986, nr 1, s. 57-78.

8

   Np. W. H. M e 1 o d y, R. E. M a n s c 11: The Debate over Critical vs. Administrative Research: Circularity or Challenge. JoC 1983, nr 3, s. 103-116.

9

   Np. A. W. Branscomb: Videotext: Global Progress and Comparativc Policies. JoC 1988, nr l, s. 50-59.