2048738936

34

Joanna Stryjek

Od czasu pokoju westfalskiego w 1648 roku dialog ten zaczął być prowadzony na forum kongresów i konferencji międzynarodowych. Z czasem ww. konferencje i kongresy przybrały formę wydarzeń periodycznych, a przedstawiciele poszczególnych państw pozostawali w ciągłym kontakcie w celu kontynuowania pracy pomiędzy kolejnymi spotkaniami.

Drugi nurt procesu instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych obejmuje powstawanie i upowszechnianie się organizacji międzynarodowych, jakie miało miejsce po 1815 roku. Tworzenie organizacji międzynarodowych było wyrazem chęci pogłębienia współpracy wielostronnej w celu tworzenia akceptowanego przez daną zbiorowość państw ładu międzynarodowego. Wraz z upływem czasu liczba organizacji międzynarodowych rosła, a ich funkcje i kompetencje stopniowo ulegały rozszerzeniu.

Trzeci nurt instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych jest określany mianem instytucjonalizacji sektorowej, gdyż jest związany z rozwojem współpracy w ramach określonych obszarów (sektorów), np. bezpieczeństwa, współpracy gospodarczej, kultury.

Czwarty (najmłodszy i jednocześnie najgłębszy) nurt instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych dotyczy tworzenia wspólnot międzypaństwowych (ugrupowań integracyjnych), które zaczęły powstawać w drugiej połowie XX wieku. Wzorcowy przykład stanowią tutaj wspólnoty europejskie, tj. Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej oraz Europejska Wspólnota Gospodarcza (a następnie Unia Europejska). Państwa decydujące się na integrację w ramach wspólnot międzypaństwowych podejmują trwałą, głęboką i wielopoziomową współpracę, przesądzając niejednokrotnie o podejmowaniu decyzji na poziomie ponadnarodowym, przez specjalnie wyznaczone (w ramach danego ugrupowania) instytucje.

Na obecnym etapie rozwoju stosunków międzynarodowych najważniejszą rolę w procesie ich instytucjonalizacji odgrywają organizacje międzynarodowe i instytucje tworzone w ramach wspólnot międzypaństwowych (lub w ramach współpracy sektorowej). W związku z tym pojęcie instytucjonalizacji utożsamiane bywa często stricte z procesem powstawania organizacji międzynarodowych. Jako przykład posłużyć tu może definicja instytucjonalizacji zaprezentowana przez Katarzynę Żukrow-ską, według której instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych to „utworzenie systemu organizacji międzynarodowych, które spełniają określone funkcje w stosunkach międzynarodowych. Oznacza to narzucenie określonych reguł gry przez te