2091575772

157

RECENZJA

utraty wszystkich dotychczasowych przywilejów. Wystąpiło zjawisko deprecjacji zawodu, lekceważenie, odmawianie dziennikarzom informacji, zrzucanie odpowiedzialności na „pismaków”, gdyż wszystkiemu „winni są dziennikarze”. Jednocześnie reaktywowano pojęcie mediów jako „czwartej władzy”.

Książkę kończy bibliografia przedmiotu oraz zapowiedź wydania Leksykonu polskiego dziennikarstwa, który powstawał jednocześnie z prezentowaną pracą i stanowi jej uzupełnienie.

Leksykon polskiego dziennikarstwa ukazał się na początku 2000 roku i wzbudził duże zainteresowanie w środowisku dziennikarskim Warszawy, zarówno wśród tych, którzy się

ł

w nim znaleźli, jak i tych, których zabrakło. Świadczy o tym uroczysta promocja tej książki, w Warszawie, 15 maja 2000 r., w kawiarni „Telimena”, z licznym udziałem dziennikarzy prasowych, radiowych i telewizyjnych, a także ich wypowiedzi, jak i oceny.

Leksykon składa się z następujących części: wprowadzenia Mariana Podkowińskiego zatytułowanego: „Dobre słowo na dobry początek”, następnie od Autorki, dr E. Ciborskiej „Wstępu, czyli wszystkie potknięcia są do przyjęcia”, „Wykazu skrótów” i właściwego tekstu, czyli biogramów dziennikarzy ułożonych w porządku alfabetycznym, ilustrowanych zdjęciami opisywanych osób.

We „Wstępie” Autorka przedstawiła genezę Leksykonu, technikę i metodę zbierania adresów ludzi, do których wysyłała opracowaną przez siebie ankietę badawczą. Wzór ankiety załączyła na końcu książki. Stała się ona - po autoryzacji, głównym źródłem i podstawą zamieszczenia w Leksykonie.

Prezentowany tom zawiera biogramy dziennikarzy warszawskich (najwięcej) i prowincjonalnych (znacznie mniej), czynnych zawodowo po drugiej wojnie światowej, chociaż to tak jasno nie wynika z tekstu, bowiem Autorka nie ustosunkowała się we „Wstępie” ani do zakresu tematycznego, ani zasięgu chronologicznego i geograficznego, nie podała nawet liczby wymienionych osób - haseł w Leksykonie.

Obie książki pani Ciborskiej mogłyby stać się ważnym wydarzeniem w prasoznawstwie, gdyby przy ich opracowaniu przestrzegano zasady metodyki badawczej stosowanej w prasoznawstwie i biografistyce. Chociaż obie zasługują na uwagę, nie staną się one podręcznikami dla studentów dziennikarstwa, nie będą źródłami informacji dla prasoznawców, historyków prasy, politologów, socjologów, bibliologów, przedstawicieli innych dziedzin interdyscyplinarnych, ponieważ na przeszkodzie stoi brak indeksów. Książki naukowe bez tego bardzo ważnego wyposażenia pomocniczego, sprawiają wrażenie niepełnych i okaleczonych. Jak bez indeksów miejscowości w obu prezentowanych książkach odszukać dziennikarzy z Kielc, Wrocławia, Koszalina, czy Zielonej Góry? Na kierunkach studiów dziennikarskich, historycznych, socjologicznych, politologicznych, humanistycznych, bibliologicznych itp., są podejmowane prace magisterskie dotyczące prasy regionalnej, lokalnej, sublokalnej itp., bądź też problemów poruszanych na ich łamach, a w tej sytuacji obie książki pani Ciborskiej są mało przydatne. Z książek o charakterze naukowych wydawnictw informacyjnych czy źródłowych, za jakie winny być uważane obie książki pani Ciborskiej, korzysta się zwykle dla znalezienia określonych danych, szuka się tylko informacji potrzebnych użytkownikowi. Studenci musieliby przeczytać obie „od deski do deski”, żeby odnaleźć interesujące ich fragmenty. Również zwykły czytelnik najczęściej szuka swojej miejscowości rodzinnej lub miejsca zamieszkania, co jest niemożliwe bez indeksów. W przytaczanych przez Autorkę relacjach dziennikarzy występują różne miejscowości, gdyż zawód ten był szczególnie mobilny, ludzi przenoszono z jednej redakcji do innej, z jednej miejscowości do drugiej, co na-