2181686952

(lżonych analiz można powiedzieć, że praktyki i zwyczaje religijne są respektowane przez zdecydowaną większość mieszkańców wsi i są stałym elementem kultury lokalnej. Stosunkowo słabo zaznaczają się natomiast wierzenia i praktyki o charakterze pa-rareligijnym. Wiara i pobożność ludowa są wciąż żywe w środowiskach wiejskich i nie tracą swojego miejsca w najistotniejszych momentach ludzkiej egzystencji.

Rytuały, obrzędy, zwyczaje i obyczaje religijne są nosicielami zarówno wartości religijnych, jak i świeckich. Przekazywane wartości religijne i etyczne mogą nadać ludziom pełny sens ich egzystencji. Nie są to puste schematy, lecz wezwania pełne humanistycznej treści. Zawarte w nich symbole religijne mają odniesienia do podstawowych elementów ludzkiej egzystencji. Dzisiaj już na ogół nic określa się praktyk i zwyczajów religijnych takimi terminami, jak: przeżytki, opóźnienia kulturowe, relikty przeszłości, prymitywizm, zabobonność, magia, religijność niższych warstw społecznych, religijność prostego ludu, pscudochrześcijaństwo. Religijność ludowa pozwala - nawet w społeczeństwach wysoko rozwiniętych - szerszym kręgom ludzi znaleźć sens życia i własną tożsamość osobową. Odpowiada ona różnym potrzebom duchowym, chroni przed rozczarowaniem i utratą nadziei.

Religijność ludowa, zwana często tradycyjną, dostarcza wielu ludziom adekwatnej odpowiedzi na dręczące ich problemy i pytania. W Polsce len typ religijności był świadomie podtrzymywany i rozwijany przez duszpasterstwo. Prawdopodobnie na skutek przemian społeczno-kulturowych będzie się zmieniał w przyszłości stosunek społeczeństwa polskiego, w tym także na wsi, do zwyczajów i praktyk religijnych. Praktyki i zwyczaje wypływające z kontekstu religijnego bardziej niż społeczno-kulturowego mają szansę przetrwania w przyszłości. Dużo leż zależeć będzie od samego Kościoła, jak będzie on modyfikował religijność ludową i przystosowywał ją do nowych warunków życia w społeczeństwie pluralistycznym.

Przypisy

1.    A. M. Altennatt, Die aktuelle De/tatte urn die "Yolksreligion" im Frankreuh. W: Wiederentdeckung der Volksreligiositdt. Hrsg. vonJ. Baumgartner, Regensburg 1070, s. 187.

2.    "Chrześcijanin w świccie" 1976, nr 7 s. 37.

3. J. Pośpiech, Obrzędy i zwyczaje doroczne. W: Folklor Górnego Ślepka. Red. 0. Syinonicfes, Katowice 1080, s. 220-221.

4.    Por. J. J. Kopeć. Polska obrzędowość rodzinna w roku kościelnym, ^Roczniki Teologiczno-Kanoniczne" 20: 1082, nr 6 s. 100-125.

5.    E.Ciupak, Paćistioo-Kościółi kultura religijna w społeczności wiejskiej. W: lVi eś polska 1944-1989. Red. Z.l leni merli ng. Warszawa 1000. s. 306.

6.    WJPiwowarski, Wstęp. W: Rytuał religijny w rodzinie. Red. W. Piwowarski i W. Zdanicwicz, Warszawa-Poznali 1988, s. 11.

7.    T. Karwieka. J.Cherck, Tradycja a współczesność tu kulturze ludowej wybranych wsi regionów Polski Północnej, Toruń 1082, s.

114.

BARBARA KRAJEWSKA

Choinka

Wybrano najpiękniejszą spośród licznych siostrzyc co w zielonych sukniach stały pośród zimy

Odrąbano stopę by zastąpić szczudłem wywieziono cichcem żeby nie było słychać jej płaczu

Wstawiono do izby wystrojono w płoche świecidełka żeby była ładniejsza obsypano kolędami żeby była wesoła

A kiedy kreda zatrzeszczała na drzwiach witaniem trzech Króli rozebrano z sukni wyrzucono na mróz...

WANDA ŁOMNICKA-DULAK

* * *

poetom ludowym

wiosenni siewcy stwardniałą toporną dłonią ujmujecie lemiesz ukuty ze słów najprostszych

oczy błękitnieją niebem pełnym śpiewu ptaków

twarze młodnieją urodzajem słońca

włosy jaśnieją nic skoszonym łanem zachwytów

schyleni nad poetycką rolą

pieśnią skowronka prosicie o natchnienie

praca wasza mozolna

i serce niespokojne

gdy wieńcami polnych porównań

wołacie do ludzi

że ten zaorany ugór

obsiany pszenicznym blaskiem metafor

nie jest żałobnie - czarny

lecz złoto - bogaty

w święcie wyrzeźbionym mocą wyobraźni jest

szumność traw

nektar kwitnących łąk

wiatr szukającyjaWck w gałęziach

i syty zapach chleba

jest

zmartwychwstanie wiosny płodność lata przemijanie jesieni zimowy sen przyrody jest wasza miłość ziemia

19