2212788346

6. Zastosowanie negatywnej procedury eksplanacji

W nielicznych przypadkach odnotowano próby przekładu polskiego frazeologizmu poprzez zastosowanie tzw. negatywnej procedury eksplanacji²⁵. Polega ona na opisaniu (objaśnieniu) znaczenia związku frazeologicznego języka oryginału w języku przekładu. Innymi słowy, eksplanacja jest metajęzykowym²⁶ objaśnieniem czegoś, np. frazeologizmu, za pomocą języka docelowego. Stosowana jest najczęściej w przypadku braku odpowiednika frazeologicznego w języku docelowym.

W określonych sytuacjach językowych eksplantacja jest tą metodą, która pozwala stosunkowo wiernie odtworzyć treść przekazu (informacji) w języku przekładu. Pozwala także uniknąć zniekształcenia treści nie tylko tekstu pisanego, ale również przekazu podczas tłumaczenia ustnego. Stwarza bowiem tłumaczowi możliwość przekazania treści tekstu oryginalnego w języku docelowym wedle własnej interpretacji.

6.1. Eksplanacja + ekwiwalencja fakultatywna Wyrażenie nominalne

P: To jeden z bardziej spektakularnych przykładów stosowania zasady psa oerodnika. (SW 2000/24, 13)

N: Das ist ein spektakulares Beispiel fur den Grundsatz was ich nicht huben kann, krieysl dii auch nicht. (SW 2000/24, I3)

lp.	Kryterium formalne	Kryterium semantyczne	Kryterium stabilności	Kryterium strukturalne	Rodzaj ekwiwalencji	Negatvwna procedura
178.	wyrażenie ■ ■		stabilny	nominalny	fakultatywna	eksplanacja

Frazeologizm pies ogrodnika informuje ‘o kimś, kto nie pozwala nikomu z czegoś korzystać, mimo, że sam tego nie używa’ (Dubisz 2003, t. 3: 127). W przekładzie zastosowano metajęzykowe objaśnienie znaczenia polskiego związku frazeologicznego.

Wyrażenie - struktura porównawcza

P: Król Ćwieczek żył bardzo dawno temu i dlatego prymitywne technologie nazywa się często metodami ..Jak za króla Ćwieczku (SW 2003/13, 8)

IN: Mit dem Ausdruck .. wie zu Konie Cwieczeks Zeiten " bezeichnen wir primitiye Methoden und Techniken. (SW 2003 '13, 8)

lp.	Kryterium formalne	Kryterium semantyczne	Kryterium stabilności	Kryterium strukturalne	Rodzaj ekwiwalencji	Negatywna procedura
179.	wyrażenie	relacje czasowe	stabilny	struktura porównawcza	fakultatywna	eksplanacja

²⁵    Eksplanacja - pochodzi od. łac. explanatio - wyjaśnienie, wyrównanie; współcześnie w języku angielskim explain oznacza wyjaśnić, wytłumaczyć, explanation - wyjaśnienie, wytłumaczenie.

²⁶    Metajęzyk - to język używany do opisu innego języka (...); (Bańko 2007, t. 2: 507).

138