223427864

JAN DĄBROWSKI

zwijmy to zmianą nastroju. W Królestwie Prusacy pomagają tworzyć Legiony. Ale prawda — gotowi zawitać i na Litwę — po zwycięstwach Hindenburga marsz ich jest tam b. prawdopodobny.

4.X.

Umawialiśmy się w lipcu, że dzisiaj wrócisz... Czytałem dzisiaj wszystkie Twoje listy — takaś mi dobra — jedyna. I teraz pewno martwisz się i niepokoisz o mnie. — A co z Tobą się dzieje — gdybym mógł słowo o Tobie usłyszeć lub do Ciebie napisać.

Sądzę, że teraz sytuacja już się rozstrzygnie, nawet najgorsi pesymiści odzyskują znowu nadzieje. Rosjanie się cofają — Prusacy są w Radomiu.

8.X.

Sytuacja układa się coraz odmienniej od tego, o czem myślano na początku. Prusacy zajmują na dobre Królestwo i zaprowadzają w nim administrację cywilną. Mówi się już dzisiaj o autonomii Królestwa, jako części Niemiec, nawet u nas Austria schodzi na plan dalszy. Jak zwykle w życiu rację i zaufanie przenosi się na mocniejszego. Mniej przyjemnie układają się też stosunki wśród Polaków. Socjaliści zaczęli kampanię przeciw endekom, podając ich za mos-kalofilów, zwłaszcza że Legion Wschodni ³⁰ w znacznej części odmówił złożenia przysięgi i rozszedł się. StudniOki³¹ złożył nawet sztabowi austriackiemu memoriał w tej sprawie. Socjaliści kopią dołki na wszystkie strony i starają się zapanować, korzystając z korzystnej dla siebie sytuacji. Ptaśnik³² z Tokarzem pojechali jako delegaci N.K.N. z Legionem do Munkacza. Jest tu obecnie Bronek Hełczyń-ski³³ jako chory, lekko; był dotąd raz w ogniu, w mniejszej potyczce — zbiedzony trochę.

^M Legion Wschodni, formowany we Lwowie jako odpowiednik krakowskiego Legionu Zachodniego, przede wszystkim w oparciu o „Drużyny Bartoszowe”, z dowódcą gen. majorem A. Pietraszkiewiczem (faktycznie dowodził kpt. J. Haller). liczył w sierpniu 1914 r. około 6500 ludzi. Rozwiązany 26. IX 1914 r. w Mszanie Dolnej, gdy żołnierze pod wpływem klęsk armii austriackiej oraz agitacji Narodowej Demokracji odmówili złożenia przysięgi przepisanej dla austr.-węgierskic-go pospolitego ruszenia. Z pozostałych żołnierzy, którzy przysięgę złożyli, utworzono 3 pułk piechoty Legionów Polskich.

³¹ Władysław Studnicki (1865—1953), publicysta i polityk, członek II Proletariatu w latach 1888—1889, następnie w latach 1889—1896 zesłany na Syberię, po powrocie działacz Narodowej Demokracji, z którą zerwał w r. 1905 i prowadził działalność niepodległościową kontynuowaną później w Galicji. Po wybuchu I wojny światowej reprezentował orientację proniemiecką.

ⁿ Jan Ptaśnik (1876—1930), historyk, profesor U.J., a od r. 1919 profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

³³ Bronisław Hełczyński ur. 1890, prawnik, współorganizator i członek „Zarzewia” i „Polskich Drużyn Strzeleckich”, aresztowany wraz z autorem w r. 1910

1201