2251772369

126 ARTYKUŁY

katalogową z opisem, obraz okładki oraz spis treści w formacie ASCII. Dane te użytkownik może skopiować do swego notatnika i zabrać ze sobą lub zostawić na swoim koncie do następnej sesji. Obecnie konta tego typu posiadają uprzywilejowani użytkownicy (kadra naukowa i dydaktyczna wydziału), przy czym zawartość notatników może być na życzenie udostępniana także innym, np. studentom.

PRZYSZŁOŚĆ BIBLIOTEKI WIRTUALNEJ

Przedstawiona wizja biblioteki wirtualnej wykracza poza obecną rzeczywistość, stanowi raczej ideał, do którego możemy dążyć. Nie ulega jednak wątpliwości, że biblioteka wirtualna zaistnieje (obok już powstających szkół i uniwersytetów wirtualnych), choć może nie nastąpi to w najbliższych latach. Technologiczne podstawy do realizacji biblioteki wirtualnej właśnie już istnieją, istnieje też coraz więcej pełnotekstowych baz danych (publikacji elektronicznych), powstały pierwsze pakiety oprogramowania biblioteki wirtualnej na CD-ROM-ach. Wydaje się, że główne przeszkody w zrealizowaniu idei biblioteki wirtualnej nie są natury technologicznej, lecz organizacyjnej i społecznej (np. regulacje prawne związane z elektroniczną dystrybucją danych).

To co osiągnęliśmy obecnie to biblioteka w mniejszym lub większym stopniu wspomagana komputerem. Tendencja uczynienia jej biblioteką wirtualną będzie jednak stała. Przekształcenie bibliotek w instytucje wirtualne nie będzie natychmiastowe, będzie mieć charakter ewolucyjny, a nie rewolucyjny; prawdopodobnie początkowo będzie to proces powolny, który z czasem ulegnie przyspieszeniu. Rozwój technologiczny następuje z reguły w trzech etapach [9]:

—    nowa technologia przyjmowania jest bezkrytycznie (po linii najmniejszego oporu);

—    technologia wykorzystywana jest do optymalizacji poprzedniej (etap ten może być długi);

—    odkryte są nowe rozwiązania i zastosowania (często przez połączenie z już istniejącymi lub ich modyfikację).

Obecnie rozwój biblioteki wirtualnej znajduje się na pierwszym etapie; w najbliższych latach można oczekiwać poprawy i udoskonalenia wprowadzonych rozwiązań, odkrywania nowych możliwości, wypracowywania nowych oraz dostosowywania starych form i metod do nowych technologii, rozwijania nowych kierunków i zastosowań.

O zaistnieniu biblioteki wirtualnej, bez względu na wyrażany przez niektórych autorów sceptycyzm i obawy, przesądzą jej zalety, takie jak:

—    uniwersalna dostępność (dostęp do biblioteki wirtualnej zapewniony jest z dowolnego miejsca i o dowolnej porze przy użyciu komputera osobistego lub nawet przenośnego, tj. niezależnie od lokalizacji źródeł informacji i użytkownika);