Mgr inż. Andrzej Kryński
Urządzeń Rolnych FIG
ABY nieco bliżej zapoznać się z działalnością Komisji do Spraw Katastru i Urządzeń Rolnych, nie możemy ograniczyć się do opisu przebiegu jej pracy w czasie samego Kongresu FIG w Delft, lecz chociaż pokrótce musimy omówić strukturę tej Komisji i system jej pracy.
Przewodniczącym Komisji jest obecnie przedstawiciel Francji p. Rene Perrin, którego żywa działalność przyczynia się od kilku lat do wzmożenia aktywności Komisji i do pogłębienia tematyki będącej przedmiotem jej opracowań. Prawą ręka przewodniczącego jest jego współrodak p. Jac-ques Gastaldi, sekretarz Komisji. Z każdego kraju należącego do FIG do Komisji oddelegowani są stali korespondenci lub inaczej mówiąc przedstawiciele, których zadaniem jest opracowywanie referatów krajowych na tematy postawione przez prezydium jako przedmiot opracowania. Przedstawiciele ci biorą udział w posiedzeniach Komisji craz w dyskusjach nad poszczególnymi tematami, a wreszcie głosują nad wnioskami i sformułowaniami mającymi być wyrazem poglądu FIG jako międzynarodowej organizacji zawodowej geodetów odnośnie poszczególnych zagadnień. Zagadnienia te prócz wpływu na kształtowanie się spraw katastru i urządzeń rolnych w poszczególnych krajach mają również znaczenie dla pozycji zawodu geodezyjnego jako całości.
Z Polski korespondentem SGP do omawianej Komisji jest mgr inż. Adam Szczerba, który na IX Kongres FIG w Holandii opracował sprawozdanie omawiające aktualny stan i problemy katastru oraz urządzeń rolnych w Polsce.
Od r. 1953. to jest od poprzedniego Kongresu FIG1) Komisja Katastru i Urządzeń Rolnych przyjęła zasadę opracowywania corocznie jednego zagadnienia związanego z postępowaniem przy katastrze i urządzeniach, względnie z technologią ich wykonywania. Opracowanie to znajduje swoją ostateczną formę na corocznej sesji przedstawicieli poszczególnych krajów pod przewodnictwem prezydium Komisji. Na sesji tej trwającej na ogół około 6—8 dni dyskutowany jest zazwyczaj referat przygotowany wcześniej przez jednego z uczestników na podstawie referatów i wypowiedzi poszczególnych krajów, przesłanych poprzednio do prezydium Komisji w drodze korespondencyjnej. Często te wypowiedzi krajowe przybierają formę odpowiedzi na kwestionariusz, który zostaje rozesłany do poszczególnych stowarzyszeń krajowych z oznaczonym terminem odesłania go po wypełnieniu. Referent na daną doroczną sesję ma w ten sposób materiał do opracowania tematu i przedstawia na sesji swój referat do dyskusji. Po dyskusji podejmowana jest uchwała Komisji w odnośnej sprawie.
Przy takie i organizacji Komisja do Spraw Katastru i Urządzeń Rolnych nabrała charakteru organizmu permanentnego, który konsekwentnie zajmuje się pogłębianiem tematu obu powierzonych sobie zagadnień i ma duże możliwości wypracowania coraz lepszych ich ferm i treści.
W okresie od ostatniego Kongresu FIG, to jest cd r. 1953 odbyły się cztery takie doroczne sesje uczestników Komisji (wyjątkowo okres ten wynosił lat 5, a nie 4, gdvż tegoroczny Kongres został przersuniety z r. 1957 na r. 1958 z powodu odbywającego się w r. 1957 Kongresu Międzynarodowej Unii Geodezyjno-Geofizycznej w Toronto: dla wyrównania cvklu — okres następny, to jest do X Kongresu FIG w Wiedniu w r. 1961 wynosić będzie tylko 3 lata.
Na każdej z wyżej wspomnianych dorocznych sesji Komisji opracowane zostało odrębne zagadnienie, a mianowicie:
a. W r. 1954. w Strasburgu tematem obrad było projektowanie i budowa sieci dróg i rola służby urządzeniowo, rolnej w tym projektowaniu. Ustalono, że przy rozpatrywaniu tych zagadnień należy rozróżniać sieć dróg dojazdowych — lokalnych, ważnych szczególnie z punktu widzenia gospodarki komunalnej danej jednostki administracyjnej oraz sieć wielkich dróg państwowych, mających wciąż tendencje do rozbudowy i stanowiących przede wszvstkim zagadnienie komunikacji ogólnokrajowej, a nierzadko i międzynarodowej. Po szerokiej wymianie poglądów
«) Kongres ten odbył się w r. 1955 w Paryżu; Polska nie była na nim reprezentowana.
na te tematy uzgodniono, że pierwsza kategoria dróg winna być całkowicie przeniesiona do kompetencji wła komunalnych drobnych stosunkowo okręgów, które i t ściśle współpracują z geodetą. Druga kategoria dróg j wprawdzie przede wszystkim sprawą- interesów resortu munikacji, jednak projektowanie tych dróg bez porozumi nia ze służbą urządzeniowo-rolną powodowało już i mor nadal powodować poważne straty w rolnictwie, a niekie nawet wręcz uniemożliwić w danym rejonie jakakolwi racjonalną gospodarkę rolną. Nie mówiąc już o możliwoś szkodliwego poszatkowania gruntów lub odcięcia ich cz stek nie nadających się do samodzielnej uprawy, zrealiz wanie projektów dróg nie uzgodnionych z planami urz dzeń rolnych może pokrzyżować i uczynić nierealnymi pl ny tych urządzeń, opracowane na szereg lat naprzód i wi żące się z planami obszarów sięgających znacznie po granice danego okręgu.
Komisja doszła do jednomyślnego wniosku, że służ urządzeniowo-rolna musi bvć informowana o wszelki planach budowy dróg, nawet tych o znaczeniu ogólncpa stwowym i decyzja o realizacji takiego czy innego projek może być wydana dopiero po uzgodnieniu go z ta służb Rezolucja ta. po zatwierdzeniu przez władze państwo każdego kraju może stanowić uzupełnienie do prawoda stwa urządzeń rolnych.
b. Temat będący przedmiotem opracowania na nasteon dorocznej sesji, to jest w r. 1955 w Zurychu — dotycz określenia granic obszaru podlegającego przebudowie roln a w szczególności scaleniu.
W wyniku analizy przedstawionych referatów krajo i dyskusji przeprowadzonych na samym zjeździe ustalono, obszar podlegający przebudowie rolnej powinien obejm wać całość gruntów uprawianych przez tę samą wieś 1 też przez grupę wsi, o ile przedstawiają one pewną netę interesów.
W żadnym wypadku nie można przyjąć a priori, że d cvdującą granicą obszaru czynności związanych z przeb dowa rolna jest granica administracyjna, ponieważ grun należące do pewnego ośrodka mogą często znajdować również po za granicami danej jednostki administracyjn lub odwrotnie — grunty leżące wewnątrz granic admi stracyinyoh d»nei jednostki mogą tylko częściowo należ do oh^z.aru własności lub użytkowania zainteresowane ośrodka.
Uzgodniono również, że abv scalenie bvło przeprowadź pe w sposób 7godny z zasadami prawa i mogło sfcam podstawę do sprawiedliwej wymiany gruntów i wvmia podatków — to musi ono ob°imować wszystkie katego użytków i eksploatacji ziemi któr° wchodzą w zakres u Innego obszaru. W żadnvm wypadku nie powinno być s sowane wyłączanie tak»ch c?v innvch oddzielnych uprą (na przykład winnice, laski itp.) stanowiących po żako czeniu scalania enklawy wewnątrz całości nowego or nizmu powstałego po zakończeniu ocalenia danego obsza
Scaleniu podlegać oowinnv również obszary leśne wch dzace w zakres ustalonego obszaru.
O ile obszar zabudowań miejskich jest spod scalenia v łączony, to należy dążyć. abv granice obszaru scalenia zbl źałv się możliwie jak najbardziej do wsi. pozostawiając ja wyłączenia tylko budynki mieszkalne i gospodarskie o ich najbliższe otoczenie.
Na sesji w Zurychu omawiana bvła również sprawa lania obszaru podlegającego scaleniu w zależności od wi kich robót melioracyjnych obejmujących znaczno obsza Jedni z uczestników byli zdania, że o ile melioracje obejmują swym zasięgiem obszary użytkowania kilku n wet gromad, to wszvstkie te gromady powinny jednocześn być poddawane scaleniu. Inni natomiast uważali, że o niewątpliwa jest konieczność prowadzenia studiów na bun obszarze objętym melioracjami, o tyle sprawy scal nia powinny bvć dla każdego ośrodka traktowane odręb pod warunkiem, że odstępy czasu miedzy przeprowadzeni regulacji w poszczególnych ośrodkach będą krótkie i zostanie zachowany pewien stały kierunek w knleinym konywaniu scalenia w poszczególnych zainteresowany ośrodkach.