mgr inż. Andrzej Kursa, 07.05.2007 -> Suplement do kasacji „biologiczny mechanizm tragedii". Dla Sąd Najwyższego - IV KK 85/07 J 4
Takim „trybem awaryjnym" jest przełączanie mózgu na schematy, które w przeszłości się sprawdziły. Jest to recesja zachowania (osobowości, intelektu) do zachowań z dzieciństwa. Niemowlak nie prowadził skomplikowanych operacji myślowych, a jego działanie odruchami - ewolucyjnie w pełni się sprawdziło (bo osobnik przeżył i stał się dorosły). „Na najniższych poziomach kroki muszą być równie automatyczne i nie poddawane analizie, jak reakcje najgłupszego zwierzęcia" (S. Pinker, 2002, s.203)
Oczywiście są różne poziomy takiego zaburzenia i dysocjacja, czyli przełączanie się samego mózgu w ten „tryb awaryjny" może mieć różne stopnie intensywności.
Oczywiście jest to niezmiernie trudno mierzalne, jak głęboka dysocjacja nastąpiła u człowieka, niemniej jest w aktualnie obowiązującej klasyfikacji ICD-10 podział na 3 kategorie takiej restrukturalizacji:
F 43.0 - ostra reakcja na stres: F 43.00 - łagodna
F 43.01 - umiarkowana F 43.02 - ciężka
I są do tego podziału podane konkretne kryteria diagnostyczne. (-> stan wiedzy psychiatrii na „dzisiaj")
Uważam, że F 43.02 odpowiada archaicznej nazwie „afekt patologiczny" i wyczerpuje ona kryterium prawne - art. 31 § 1 k.k. (całkowita chwilowa niepoczytalność)
F 43.01 - to kryterium dawnej nazwy „afektu fizjologicznego" (prawnicze „silne wzburzenie"), a F 43.00 - to wyczerpuje kryterium „wzburzenia" (pojawiającego się np. w art. 25 § 3 k.k.)
Być może w przyszłości można będzie doprecyzować te podziały - dysponując badaniami np. krwi lub płynu mózgowo - rdzeniowego na zawartość substancji neuroaktywnych sterujących reakcjami stresowymi (jak np. kortyzolu), analogicznie jak dzisiaj potrafimy wiarygodnie określić poziom zaburzenia pracy mózgu po użyciu alkoholu, pobierając krew delikwenta i obliczając %o i czas, jaki upłynął od zdarzenia do pobrania krwi. Wtedy mamy konkretne dowody, a nie wróżenie z drzewka lub z portfela.
Mózg ludzki, w przeciwieństwie do komputera może wykonywać wiele czynności jednocześnie. Jest to działanie równoległe. Wyjątkiem jest świadome - rozumne myślenie, które może odbywać się tylko jako proces szeregowy (jednoczynnościowy). Gdy proces myślenia koncentruje się na jednej lokacji, inne cechy i bodźce nie będą dostrzeżone.
Procesy szeregowe są czasochłonne, natomiast procesy równolegle (nieświadome / automatyczne) są szybkie. Rozumowanie (myślenie świadome) trwa długo, jeżeli wszystkie zgodności trzeba sprawdzać po kolei. W autoasocjatorze są one uprzednio zakodowane w połączeniach i sieć ocenia je wszystkie naraz. Sieć potrafi automatycznie uogólniać. Jest to wówczas asocjator wzorów, w pamięci asocjacyjnej nawet część znanego wzoru powoduje automatyczne rozpoznanie => wtedy włączają się wszystkie elementy odnoszące się do danej pozycji.
Dlatego też w skrajnej reakcji na traumatyczne - zagrażające i zaskakujące zdarzenie z jednej strony pojawia się natychmiastowa reakcja alarmowa układu limbicznego, który automatycznie „rozpoznał" część zagrażającego wzoru, natomiast myślenie rozumne wymaga dłuższego czasu, bo dany problem jest „nowy" i nie istnieje jeszcze pełen nowy wzór działania, który by można było natychmiast zastosować.
Dlatego też zaburzenia stresowe pourazowe samoistnie zanikają, gdy mózg „przetrawi" problem i powstanie na przyszłość nowy schemat działania w znanej już sytuacji traumatycznej. Samokalibracja
14