2251772468

Prof. dr Hugo Kasper

Aktualne problemy fotogrametrii

W końcu marca 1958 r. bawił w Polsce prof. dr H. Kasper kierownik Oddziału Fotogrametrycznego w firmie W1LD-HEERBRUG.

W czasie pobytu w Warszawie prof. dr H. Kasper uoygłosił w Politechnice Warszawskiej odczyt dla członków Polskiego Tow. Fotogrametrycznego, który w tłumaczeniu na język polski podajemy niżej.

Pomimo że problem samej fotogrametrii, jak i budowy przyrządów jest bardzo obszerny, ograniczę się do podania najistotniejszych zagadnień.

Wydaje się celowe ujęcie tego zagadnienia z dwóch punktów widzenia:

— po pierwsze z punktu widzenia zadań, jakie stoją przed fotogrametrią, to znaczy skal, treści i dokładności opracowywanych map, zarówno dla map urzędowych, jak i planów koniecznych przy projektach inżynierskich, jak i samej interpretacji zdjęć dla celów leśnictwa, geologii i rolnictwa,

— po drugie — istotnym zagadnieniem jest strona fotograficzna zdjęcia, to znaczy wykonanie samego zdjęcia i jego obróbka fotograficzna dla celów identyfikacji pomiaru i interpretacji. Od tej strony jako najważniejszej i podstawowej rozpocznę omówienie powyższego zagadnienia.

Im lepsza będzie jakość zdjęć, tym wszystkie nasze opracowania fotogrametryczne będą lepsze i ekonomiczniejsze. Dlatego też zajmiemy się na początek sprawą zdjęć, kamerami i techniką wykonania zdjęć, ażeby zobaczyć pokrótce nasze dotychczasowe osiągnięcia i co jeszcze należałoby ulepszyć.

Przy omawianiu budowy instrumentów w pierwszym rzędzie sięgniemy do osiągnięć szwajcarskich w tej dziedzinie, z którymi to problemami jako kierownik wydziału fotogrametrycznego stale się stykam.

Od 10 lat, jak powszechnie jest wiadomo, pracujemy w Heerbrug nad ulepszeń em optyki fotogrametrycznej. Wszyscy korzystają z naszych nowych obiektywów Aviator i Aviogon i wszystkim znane są dobrze ich właściwości. W najbliższym czasie będą one uzupełnione obiektywem nadszerokokatnv’m „Superaviogon” (rys. 1), o przysłonie 5,6 i odległości ogniskowej f = 90 mm dla formatu 23 X 23 cm, gdyż kąt rozwarcia znanych obiektywów normalno- i szerokokątnych jest mało ekonomiczny dla zdjęć do opracowań drobnoskalowych. Podobnie jak we wszystkich dotychczasowych obiektywach dążymy do osiągnięcia największej jasności, dużej zdolności rozdzielczej obiektywu i dystorsji nie większej niż 0,02 mm, krótko mówią? chcemy uzyskać optimum pod każdym względem. Zrozumiałe jest również, że obiektyw ten musi być odporny na duże różnice temperatur.

Przypuszczam, że te trzy obiektywy powinny — ze względu na jakość obrazu — zaspokoić nas na najbliższą przyszłość.

Wpływ wibracji, zastosowanie szybkiej, o wysokiej sprawności, migawki oraz najodpowiedniejszego urządzenia do przesuwania filmu i klisz, jak również właściwa obróbka fotograficzna — oto punkty, na które należy zwrócić uwagę. W tym wypadku również spotykamy się z zasadniczym zagadnieniem, które prowadzi do stosowania najroz-

Rys. 2. Samolot gómopłatowiec „Twin Pioneer” (szkockiego lotnictwa). Chwilowo Jest najlepszym rozporządzalnym samolotem do

zdjęć lotniczych w skalach dużych i średnich. Pokazany na zdjęciu stanowi własność Austriackiego Związkowego Urzędu Pomiarowego w Wiedniu

maitszych ulepszeń w kamerach i procesie opracowania zdjęć.

Dalszym zagadnieniem jest kwestia dyspozycji zdjęć: czy robić tylko zdjęcia pionowe, czy również zbieżne? W zagadnienie to jestem w ostatnich czasach dobrze wprowadzony, gdyż musiałem często przeciwstawiać swój pogląd różnym fachowcom amerykańskim i europejskim na temat stosowania zdjęć pionowych.

Aby odpowiedzieć na te pytania zbudowaliśmy autograf A7 z automatycznym urządzeniem dla wyrównania skali i skrzyżowania obrazu przy opracowaniu zdjęć zbieżnych. Pomimo że autograf ten — nazywany A7-K — spełnił bardzo dobrze swoją rolę, stwierdziliśmy, że zdjęcia zbieżne nie są konieczne, trudniejsze są natomiast do opracowania niż zdjęcia pionowe. W związku z tym postanowiliśmy nie budować kamer podwójnych (sprzężonych), jak również żadnych dalszych autografów do opracowania zdjęć zbieżnych, pomimo że kamery podwójne są nadal budowane: normalnokątne — w Niemczech i szerokokątne — w USA.

Zdjęcia pionowe szerokokątne mogą z powodzeniem zastąpić zdjęcia zbieżne — normalnokątne, a nadszerokokąt-ne — zdjęcia zbieżne szerokokątne.

Przy omawianiu zdjęć pionowych natychmiast występuje problem wyznaczenia punktu nadirowego na zdjęciu. Można to uzyskać trzema drogami:

1    — przez zastosowanie kamery fotografującej horyzont,

2    — przez odfotografowanie osi giroskopu,

3    — giroskopową stabilizacją (podwieszenia kamery.

Zagadnieniem tym również zajmowałem się przez kilka lat i prowadziłem różne badania. Praktyczne wyniki wykazały, że w przyszłości należy budować kamerę fotografującą równocześnie horyzont w czterech kierunkach przy każdym zdjęciu. Zasadę tę wprowadza płk Lofstróm z Finlandii.

Rejestracja osi giroskopu jest niestety stale za mało dokładna. Giroskopową stabilizacja kamery — jeśli dodatkowo zastosuje się kamerę fotografującą horyzont — może dać zadowalające wyniki.

Amerykańska firma Aeroflex prowadzi badania z godnymi uwagi wynikami nad ustabilizowaniem podwieszenia kamery.

Rys. l. Obiektyw Wild-Superavio-gon i : 5. 6. kąt rozwarcia 120\ £ “ 0 cm dla formatu zdjęć 23X 23 cm

Rys. 3. Obiektyw reprodukcyjny Wild-Reprogon £ : 5,6. konstruktor Bertele

%

320