2048738703

prawosławne niezależnie od kształtu zwrócone są ołtarzem na wschód - będący symbolem utraconego raju oraz zbawienia.

6. Pokaż uczniom zdjęcie Cerkwi Metropolitalnej św. Marii Magdaleny w Warszawie (Materiał dla nauczyciela nr 1. Cerkiew Metropolitalna św. Marii Magdaleny).

Ważne, aby uczniowie zwrócili uwagę na ilość i kolor kopuł oraz zwieńczenie kopuł krzyżem. Zapytaj: jakie skojarzenia przywołuje kolor niebieski?

Wyjaśnij, że kopuły mają znaczenie symboliczne - są znakiem Boga, nieba i świata anielskiego oraz świętych, ku którym wierni powinni kierować swe myśli. Stąd też zarówno wewnętrzną stronę kopuł, jak i zewnętrzną maluje się na niebiesko. Często spotyka się również kopuły złote, zielone i różnokolorowe. Kopuły typu ruskiego w kształcie cebuli symbolizują świece - wyrażające płomienne modlitwy zanoszone do Boga przez wiernych lub krople - utożsamiane z łaską, jaką Bóg zsyła na swoich wiernych. Cerkiew może mieć różną liczbę kopuł, co też ma symboliczne znaczenie:

•    jedna - symbol jedynego Boga,

•    dwie - symbol dwóch natur w Chrystusie,

•    trzy - oznaczają Trójcę Świętą,

•    pięć - symbol Chrystusa i czterech ewangelistów,

•    siedem - symbol siedmiu sakramentów,

•    dziewięć - symbol dziewięciu chórów anielskich,

•    trzynaście - symbol Chrystusa i dwunastu apostołów¹.

Każdą świątynię prawosławną wieńczy krzyż - znak Ofiary Eucharystycznej odprawianej w cerkwi, symbolizującej ofiarę Chrystusa na krzyżu. Troje drzwi wejściowych do świątyni symbolizuje Świętą Trójcę. Każda cerkiew otoczona jest tzw. pogostem (placem) oraz murem oddzielającym święte miejsce od świata świeckiego².

7. Rozdaj uczniom materiał poświęcony symbolice prawosławnego krzyża (Materiał dla ucznia nr 2. Symbolika prawosławnego krzyża). Porozmawiaj na temat różnic i podobieństw krzyża prawosławnego i krzyża łacińskiego.

Podaj uczniom informacje na temat krzyża łacińskiego jako podstawowej formy krzyża chrześcijańskiego - będącego dla chrześcijan znakiem zbawienia, miłości Boga, zwycięstwa. Przypomnij, że pierwotnie symbolem chrześcijaństwa był rysunek ryby. Zanim krzyż stał się symbolem chrześcijaństwa znakiem wyznawców Chrystusa był chryzmon. Pierwsze zabytki, na których występuje, pochodzą z przełomu III i IV wieku. Chryzmon składał się z dwóch nałożonych na siebie greckich liter - „Chi” i „Ro”, czyli dwóch pierwszych liter w słowie „Chrystus”. Symbolika krzyża chrześcijańskiego obejmuje wymiar horyzontalny i wymiar wertykalny. Belka pionowa (jako wymiar wertykalny) oznacza zjednoczenie nieba z ziemią, tego, co Boski z tym, co ludzkie w Chrystusie. Belka pozioma (jako wymiar horyzontalny)

Projekt współfinansuje

MIASTO

STOŁECZNE

WARSZAWA

1

   Bondaruk M., Nauka o nabożeństwach prawosławnych, Białystok 1987, s. 25.

2

   Tamże, s. 25.

Materiał przygotowany w ramach programu Centrum Edukacji __ Obywatelskiej „Cztery strony Warszawy. Młodzi przewodnicy ■ ₉ po wielokulturowej Warszawie”, dofinansowanego ze środków Urzędu m.st. Warszawy.