2278215450

III. 2 Marcin Waszak

braku gospodarki rynkowej państwo przejmowało funkcje nie tylko zarządzania gospodarką, ale również dystrybucji dóbr konsumpcyjnych, organizowania czasu wolnego, tworzenia systemu oświaty, opieki społecznej, służby zdrowia oraz liczne funkcje składające się na model państwa » nad opiekuńczego^¹” Jako że administracja była instrumentem centralnego zarządzania, obciążała ją sieć agend rządowych, której urzędnicy, zależni od centralnych władz, wykazywali wobec niej gorliwą służalczość, lekceważąc jednocześnie potrzeby obywateli. Przychylność kierownictwa państwa dawała bowiem nadzieję na względnie dobry byt materialny i łatwą karierę w strukturach administracji².

Podmiotowość społeczeństwu, pozbawionyemu w reżimie socjalistycznym możliwości decydowania o samym sobie, zaczęto przywracać wraz z ustawą o samorządzie gminnym z 1990 r. Negatywne konsekwencje socjalistycznej zasady jedności państwowej, jak dowodzą H. Izdebski i M. Kulesza, polska administracja publiczna wciąż jeszcze odczuwa, szczególnie w postaci dwóch wyjątkowo szkodliwych zjawisk. Pierwszym z nich jest duży stopień upolitycznienia, także jeśli chodzi o możliwość obsadzania stanowisk urzędniczych. Autorzy piszą wprost, iż remedium na tą patologiczną „niezdolność partii politycznych do samo-ograniczania” może być tylko budowa profesjonalnej służby cywilnej jako odpowiedzialnego partnera polityków w zarządzaniu państwem. Drugi z problemów, będący pokłosiem socjalistycznego centralizmu, to uniemożliwiająca skuteczne zarządzanie publiczne „drastyczna przewaga resortowych (pionowych) mechanizmów zarządzania i niezdolność do zaaprobowania mechanizmów koordynacyjnych”³. Autorzy dodają, że jeśli były podejmowane próby koordynacji procesów decyzyjnych w ramach centralnej administracji rządowej w postaci stworzenia Urzędu Rady Ministrów czy później Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, to skończyły się one niepowodzeniem⁴.

1

   J.A. Rybczyńska, Relacje administracji publicznej z państwem, prawem i polityką, [w:] A. Pawłowska (red.), Administracja publiczna. Zagadnienia wstępne, Lublin 1999, s. 28.

2

   S. Michałowski, Państwo obywatelskie a przebudowa administracji publicznej, [w:] A. Pawłowska (red.), Administracja publiczna: Zagadnienia wstępne, Lublin 1999, s. 174.

3

   H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna: zagadnienia ogólne, Warszawa 2004, s. 85-86.

4

   Tamże, s. 86.