242073419

http://wvborcza.p1/l.97863.10030760.0dpowiedz Sierakowskiemu Posprzątać po neoliberalizmi e.html

Odpowiedź Sierakowskiemu: Posprzątać po neoliberalizmie

Andrzej Szahaj*

2011-07-31, ostatnia aktualizacja 2011-07-29 15:46

Wszyscy, czy tego chcemy, czy nie, myślimy dziś wedle schematów neoliberalnych, które utożsamiły się ze "zdrowym rozsądkiem". Realnej debaty - i rzeczywistego wyboru - nie będzie, dopóki nie zostanie sformułowana porządna oferta socjaldemokratyczna.

Choć Sławomir Sierakowski w „<a class=cln href="http://wyborcza.pl/l,97863,9806285.html">Liście otwartym do partii</a> " („Gazeta" z 18-19 czerwca) nie napisał rzeczy zupełnie nowych, dobrze, że przypomniał to, co zainteresowanym tematem jest już znane. Nigdy bowiem dość uświadamiania sobie, w jakiej sytuacji się znaleźliśmy. A że to sytuacja głębokiego kryzysu, nie trzeba nikogo przekonywać.

Dominujący przez ostatnie trzydzieści lat paradygmat neoliberalizmu wpędził sporą część świata w ślepą uliczkę. Ustanowił bowiem sieć relacji ekonomicznych i społecznych, które muszą prowadzić do potężnych napięć zarówno w obrębie państw, jak i w stosunkach międzynarodowych. Zarazem też unieważnił większość tradycyjnych sposobów ich rozładowywania - takich jak nadzór państwa narodowego nad gospodarką. Stworzył siły, nad którymi nikt nie jest w stanie dziś zapanować. Choćby kapitał spekulacyjny, który kieruje się względami niemającymi wiele wspólnego z racjonalnością przypisywaną przez ekonomię klasyczną działaniu rynku kapitalistycznego; nieprzypadkowo dominująca dziś wersja kapitalizmu zyskała sobie miano Kasino capitalism", czyli kapitalizmu, w którym stopień niepewności i ryzyka równy jest grze w ruletkę. I w końcu - dokonał gruntownego przemodelowania naszego myślenia, a coś, co stanowiło kiedyś utopijny projekt oparcia całości naszego życia społecznego na relacjach rynkowych, wydaje się nam dziś oczywistością.

Wszyscy, czy tego chcemy, czy nie, myślimy dziś wedle schematów neoliberalnych, które tak utożsamiły się z „normalnością", „zwykłością", „zdrowym rozsądkiem", że mogą wręcz stanowić klasyczny przykład tego, co Pierre Bourdieu nazwał kiedyś „przemocą symboliczną". Przerwać ten stan rzeczy będzie bardzo trudno (na tym polega opisywany przez Sierakowskiego „brak rzeczywistego wyboru" i „zanik różnic między partiami w sprawach gospodarki").

Aby to zrobić, potrzebujemy przede wszystkim dokładnej diagnozy sytuacji, zrozumienia błędów i stworzenia rejestru złudzeń, jakim ulegliśmy.

Wiara Thatcher, wiara Polaków

Jak to się stało, że cywilizacja zachodnia ponownie uległa ideologicznemu zaczadzeniu objawiającemu się uznaniem pewnej doktryny ekonomicznej (monetaryzmu) za uosabiającą całą ekonomiczną Prawdę?

Zaowocowało to m.in. zepchnięciem na margines tych modeli gospodarowania (związanych np. z koncepcjami ekonomicznymi Johna Maynarda Keynesa, Johna Kennetha Galbraitha czy Gunnara Myrdala), które uznawały rynek za jeden z wielu, a nie za jedyny sposób regulacji stosunków

12