242074310

426

Jan Chłosia

W 2(X)6 r. ukazał się pierwszy tom „Pruthenii”, pisma naukowego poświęconego Prusom i lu-dom bałtyjskim. Periodyk przygotowali do druku: Grzegorz Bialuński - redaktor oraz Mirosław J. Hoffmann i Bogdan Radzicki. Redagujący zapowiadają rozwijanie badań nad kulturą Prusów, jak bowiem pisał w artykule wprowadzającym Bogdan Radzicki: „dotychczasowy sposób uprawiania historii Prus nic jest wystarczający w stosunku do postulatów społecznych”³⁰.

W pierwszym tomie wyodrębniono następujące działy: Studia i Artykuły (tu m.in. artykuł Wojciecha Nowakowskiego, Korzenie Prusów. Stan i możliwości badań nad dziejami plemion baltyj• skicli w starożytności i początkach średniowiecza, i Grzegorza Bialuńskicgo, Stan badań historycznych nad dziejami Prusów po 1945 roku), dalej Materiały i Źródła, Klasyka i Sprawozdania-Wydawcą lego szczególnego czasopisma jest Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie.

Wyłączając „Borussię”, oraz „Echa Przeszłości” jako czasopismo Uniwersytetu Warmińsko--Mazurskiego, w pozostałych periodykach wśród zamieszczonych materiałów przeważały poświęcone przeszłości regionu. Teksty tematyczne niczwiązane z Warmią i Mazurami stanowiły wyjątek.

Objętość czasopism była różna. Poza opasłymi tomami „Ech Przeszłości” (tom piąty miał np-40 arkuszy wydawniczych), pozostałe periodyki nie przekraczały kilku - kilkunastu arkuszy-Pierwsze trzy numery „Znad Pisy” liczyły zaledwie po 63 strony. Nic większe objętościowo były też wszystkie wydane dotąd numery „Feslc Boyen”.

Oprócz „Rocznika Mazurskiego i „Ech Przeszłości" wydawcy periodyków napotykali na ogół na trudności w pozyskiwaniu środków na edycję czasopism. Przez to dochodziło do znacznych opóźnień w ich ukazywaniu się. Największe odnotowały „Folia Fromborcensia”, ale leż trzeci tom „Mrągowskich Studiów Humanistycznych", datowany na rok 2001 faktycznie ukazał się dwa lal® później, zaś tom 4/5 - jako jeden wolumin - został wydrukowany dopiero w 2005 r., choć na stronic tytułowej podano rok 2004³¹,

Z przeszłości regionu

Na początku byli Prusowie

Poza „Pruthenią" w całości poświęconą pierwszym mieszkańcom tej ziemi, teksty o życiu Prusów zamieszczano także w innych czasopismach. Opisywano kulturę, rcligię, życic gospodarcze plemion pruskich w oparciu o odkrycia archeologiczne. Najwięcej artykułów o dawnych Prusach zamieścił w omawianych czasopismach Mirosław J. Hoffmann. Przypominał, że Prusowie byli ludem baltyjskim, należącym do wielkiej rodziny indocuropcjskicj, podobnie jak Słowianie, Germanie i Celtowie. Przypuszczalnie przybyli do swoich historycznych siedzib u południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku w połowic pierwszego tysiąclecia p.n.c. Pisali o nich wczasach antycznycli p°' dróżnicy zmierzający po bursztyn. Prusowie wyróżniali się: wyrobami naczyń gliniastych o kolistych dnaelt, kurhanowym obrządkiem pogrzebowym, zwyczajem budowania osiedli wysoczyznowych oraz nawodnych, wznoszonych na platformach rusztowych w płytkich zatokach jezior. W pierwszym stuleciu naszej ery wyrabiali m.in. ozdobne zapinki kolankowate z główkami byków oraz grzebyko-

30    B. Radzicki, Historia i toteumość, Pruthenią. 2006,1.1, s. 8.

31    A. Korytko. „MrąRowskie Studia Humanistyczne”, 1.1-5,1999-2003, Zapiski Historyczne, 2006, z. 3, s. 164.