dywidendę, zysk zatrzymany na podniesienie kapitału czy umorzenie udziałów z zysku. Zyskiem, który został przeznaczony na inwestycje zajmuje się centrum inwestycyjne. Centra inwestycyjne sq jednostkami organizacyjnymi, w których managerowie posiadajq uprawnienia w zakresie kształtowania zdolności produkcyjnych poprzez podejmowanie decyzji inwestycyjnych drogq zakupu środków trwałych bqdź ich budowy . Z reguły, takie uprawnienia przysługujg zarzgdom spółek.
Biorgc powyższe rozważania pod uwagę, możemy stworzyć logiczny schemat ośrodków odpowiedzialności, zbieżny z układem sprawozdania operacyjnego wg. USALI. Rozróżniamy zatem trzy podstawowe typy ośrodków odpowiedzialności: centra zysków, centra kosztów i centra inwestycyjne.
Schemat 1. Centra odpowiedzialności oraz przykładowe departamenty wchodzgce w ich skład3
Centra
zysków
•Pokoje
•Gastronomia
•Inne departamenty operacyjne
Centra
kosztów
•Administracja i dyrekcja
•Dział techniczny i koszty utrzymania budynku
•Marketing i sprzedaż
•Media
Centra
inwestycyjne
•Zarząd/Dyrektor hotelu
Centra zysków generuję dochód, który powinien pokryć koszty wytworzone przez centra kosztów i centrum inwestycyjne oraz wystarczyć na osiggnięcie zakładanego poziomu zysku przedsiębiorstwa. Managerowie odpowiedzialni za wyniki poszczególnych centrów zysku, powinni mieć pewnq autonomię w zakresie polityki sprzedaży oraz kształtowania kosztów departamentu którym kieruję. Powinni być oceniani m. in. od osięgnięcia zakładanego w planie poziomu dochodu. Dochód jest tu najwłaściwszym miernikiem, gdyż niejednokrotnie można napotkać zjawisko, że koncentracja wysiłków „za wszelkg cenę" na zwiększeniu sprzedaży może
2 R. Kotaś, S. Sojak: „Rachunkowość zarzgdcza w hotelarstwie i gastronomii", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009, str. 209
Op. cit. str. 209