244277309

Bronisław Micherda, Łukasz Górka

poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu tego sprawozdania, które może mieć miejsce po uzyskaniu opinii biegłego rewidenta bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział zysku lub pokrycie straty dokonany bez spełnienia tego warunku jest z mocy prawa nieważny^{1 2}. Badanie sprawozdania finansowego służy zatem uwiarygodnieniu informacji finansowych.

Informacje ekonomiczne zawarte w sprawozdaniu finansowym jako swoistym produkcie systemu rachunkowości są szczególnie ważne, gdyż system rynkowy do sprawnego funkcjonowania wymaga wiarygodnych informacji finansowych. Problem wiarygodności informacji ekonomicznych generowanych przez rachunkowość jednostki gospodarczej był i jest nadal zagadnieniem niezmiernie ważnym. Obecnie zaś, w świetle ujawniania księgowych malwersacji znanych firm, stał się niestety „tematem dnia”. Twierdzi się, że zaostrzone sankcje karne za przestępstwa księgowe i stworzone nowe instytucje nadzoru nie rozwiążą tego problemu³.

Badanie sprawozdania finansowego jest integralną częścią systemu rachunkowości. I choć profesjonalny audyting ma zaledwie 150-letnią tradycję⁴, to leżąca u podstaw rachunkowości idea kwantyfikacji i kontroli przejawów życia gospodarczego ma znacznie bogatszą historię⁵. W okresie tzw. ery biegłego rewidenta zmieniały się cele, techniki i znaczenie kontroli wewnętrznej podczas badania sprawozdania finansowego. Początkowo, do ok. 1880 r. jedynym celem badań było

1

- pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

a)    średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

b)    suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2,5 min euro,

c)    przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły' równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 min euro;

3)    sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie według zasad, o których mowa w rozdziale 4a Ustawy o rachunkowości;

4)    roczne połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfun-duszami oraz roczne sprawozdania jednostkowe subfunduszy.

Trzeba mieć nadzieję, że w najbliższej przyszłości nowelizacja tego przepisu rozszerzy znacznie zakres obligatoryjnego badania jednostek gospodarczych, przyczyniając się tym samym do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.

2

   Art. 53 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

3

   Por. A. Kamela-Sowińska, Skąd się wzięła sprawa .Jsnronu"?, „Rachunkowość” 2003, nr 4.

4

   Por. A. I Iołda, Ewolucja auditingu i jego rola w gospodarce rynkowej. Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Kraków 1998, nr 514, s. 61.

5

   Por. B. Micherda, Geneza i współczesne miejsce badania sprawozdania finansowego, III Doroczna Konferencja Audytingu KIBR „Rewizja finansowa a zmiany w prawie gospodarczym”. Warszawa 2002.