2455029484

Na szkole średniej ludzie ci zazwyczaj kończyli swoją edukację i nabyta w niej wiedza pozostawała kapitałem na całe życie, czasem aktualizowanym i wzbogacanym przez nowe książki, ale rzadko radykalnie wymienianym.

Przez cały wiek XVI i XVII, aż do ostatniego ćwierćwiecza XVIII wieku były one ośrodkami życia kulturalnego, naukowego, a nawet towarzyskiego dla całej okolicy. Kształtowały kulturę umysłową społeczeństwa, a jednocześnie były przez nią uwarunkowywane.

Wobec takiej roli szkół, również niezmiennie wzbogacane były funkcje ich księgozbiorów zwłaszcza, że mimo rozlicznych zmian i modyfikacji, którym ulegało polskie szkolnictwo do końca XVIII wieku, nienaruszona została naczelna i pierwszoplanowa pozycja książki, w systemie nauczania, każdy nawet najbardziej opieszały uczeń musiał wynieść ze szkoły, wbijane tu od początku do głowy przekonanie, że bezcelowe i nieskuteczne jest uczenie się bez pomocy książek.

Jest rzeczą niezwykle znamienną, iż przełom oświeceniowy, który poruszył cały system polskiego szkolnictwa, nie podważył, a przeciwnie wzmocnił jeszcze pierwszoplanową rolę książki w nauczaniu szkolnym.

Jezuici już w początkowym okresie swej pracy pedagogicznej docenili rolę książki jako najbardziej skutecznego środka oddziaływania ideologicznego.

Podsumowaniem wczesnych doświadczeń zakonu w tym zakresie, a jednocześnie próbą ich steoretyzowania i wytyczenia kierunków działania i polityki kulturalnej jezuitów na przyszłość stało się dzieło Antonio Possewina „Bibliotheca selecta de ratione studiorum”. wydane po raz pierwszy w Rzymie w 1573 r., a później wielokrotnie przedrukowywane.

3