2455029606

Interakcje mogą przybierać formy pośrednie, gdy uczestnicy są odlegli w przestrzeni i przykładem może być tutaj telekonferencja, czy dyskusja za pośrednictwem poczty elektronicznej. Występują również podczas opóźnień między poszczególnymi działaniami i rekcjami i będzie tutaj np. wymiana korespondencji w szerszym gronie, w celu uzyskania szerszego stanowiska czy podjęcia wspólnej decyzji.

5. Teorie interakcji

W badaniach związanych z interakcjami społecznymi korzysta się z czterech komplementarnych ujęć teoretycznych, o których wspomina Piotr Sztompka.

„Pierwszą najprostszą wizję interakcji znajdujemy w teorii behawioralnej. Tutaj interakcja to wzajemne powiązanie zachowania jednostek, sekwencja bodźców i reakcji.²⁵” Polski socjolog społeczny Stanisław Mika pisze, że „Interakcja społeczna to wzajemne oddziaływanie na siebie partnerów, polegające na tym, że w określonym czasie zachowanie jednej osoby staje się zbiorem bodźców dla drugiej osoby, na które ona reaguje; z kolei jej reakcje są zbiorem bodźców dla osoby pierwszej, która na nie reaguje, te reakcje, będąc bodźcami dla partnera, wywołują jego kolejną reakcję, itd., aż do chwili, kiedy ten proces wymiany bodźców i reakcji nie ulegnie przerwaniu.²⁶” Reasumując, naocznie obserwujemy po sobie zachowania, które pełnią rolę bodźców i reakcji. Podejście behawioralne mówi nam o interakcji niezwykle mało, dlatego też inne założenia teoretyczne próbują wyjaśniać, co się dzieje między zachowaniem jednej osoby a zachowaniem drugiej.

Teoria racjonalnego wyboru traktuje interakcję jako wzajemną wymianę pewnych dóbr, czy wartości między partnerami, na przykład radzenie przyjacielowi to wymiana swojej wiedzy na uznanie w jego oczach oraz prestiż. „W tym ujęciu opartym częściowo na ekonomii i psychologii behawioralnej, życie społeczne jest procesem handlu i negocjacji. Interakcja odbywa się na podstawie analizy kosztów/ korzyści. Jeśli korzyści czerpane z interakcji przewyższają wysiłek niezbędny do jej utrzymania, interakcja będzie trwała, jeśli nie, zostanie zakończona.²⁷” Teorię wymiany przedstawił w 1950 r. socjolog George Homans. Dzisiaj została ona nieco zmodyfikowana, wprowadzono do niej kwestie motywacji i władzy. Teoria racjonalnego wyboru stosowana jest nie tylko do badania relacji przejściowych, ale także związków trwalszych, takich jak na przykład małżeństwo czy przyjaźń.

²⁵    P. Sztompka, Socjologia: analiza społeczeństwa, Kraków 2002, s. 74.

²⁶    S. Mika, Wstęp do psychologii społecznej, Warszawa 1972, s. 154-155.

²⁷    N. Goodman, Wstęp do socjologii, Poznań 2001, s. 20.

14