2649164558

11

Wiadomości Uniwersyteckie

Uroczyste ślubowanie bibliotekarzy dyplomowanych; stoją od lewej: T. Gaworczyk, J Olczak. M Adnanek. M Jasieoowicz,

B Flanczewska. T. Batorska (w głębi)

POCZTA ELEKTRONICZNA W BIBLIOTECE GŁÓWNEJ

ne zalety charakteru, jak dokładność, cierpliwość itp. Godna ubolewania jest postawa tych, którzy wprawdzie zdobywają kwalifikacje zawodowe, ale potem, niestety, me przemęczają się, unikając obciążania się zadaniami pracy naukowej.

Podkreślić należy również, że przy ocenie pracownika, jego awansach, wyróżnieniach itp. jak dotąd, rzadko brano pod uwagę jego dorobek naukowy i aspiracje, zaangażowanie badawcze, sprawność warsztatową. Decydował przede wszystkim staż pracy. W minionym okresie od czasu do czasu przeprowadzano tzw. weryfikacje bibliotekarzy dyplomowanych, ale pytań o dorobek naukowy nie było.

Należy mieć nadzieję, ze sytuacja zmieni się i lepsza będzie atmosfera wokół działalności naukowej Biblioteki. Obecnie dochodzi do głosu nowe pokolenie pracowników bibliotecznych, którzy słusznie uważają, iż aby być bibliotekarzem naukowym, me wystarczy pracować w bibliotece naukowej. Biblioteka musi znaleźć sposoby na wygospodarowanie czasu na pracę naukową swych pracowników. Rysuje się nadzieja na odciążenie personelu od wielu technicznych prac przez icb mechanizaqę i komputeryzaqę, likwidację mniej ważnych zajęć.

Z własnego doświadczenia wiem, że praca naukowa daje bardzo wiele satysfakcji i stwarza możliwości wszechstronnego rozwoju. Ale to jest rzecz trudna i czasochłonna. Wymaga uporu i wyrzeczeń, me zawsze kończy się sukcesem, zamierzonym wynikiem. Bardzo ważna jest znajomość piśmiennictwa, umiejętność posługiwania się bibliografiami i innymi informatorami, znajomość bibliotek, archiwów itp. Wiedza ta jest jednak konieczna w pracy usługowej i dydaktycznej dla dobra czytelników. Widzę wielki wysiłek koleżanek i kilegów, którzy starają się, jak mogą.

Biblioteka Główna UMCS stoi obecnie przed zadaniem podniesienia na wyzszy poziom działalności naukowej. Są problemy, które nigdy nie były przedmiotem opracowania naukowego. Do takich należą przede wszystkim badania czytelnictwa, rodzaje zainteresowań czytelników oraz organizacji biblioteki jako jednego z dystrybutorów książki i informacji o niej. Biblioteka uniwersytecka odgrywa szczególnie ważną rolę w komunikacji naukowej, dostarczając pierwotnej informacji dokumentalnej, informacji bibliograficznej i bibliotecznej. Konieczna jest dokładna znajomość relacji: biblioteka — jej użytkownicy. Do Biblioteki przychodzą teraz w dużej liczbie osoby spoza środowiska akademickiego. Bowiem bardzo trudna staje się obecnie sytuacja bibliotek publicznych, szkolnych, fachowych. Wiele z nich juz upadło, albo ulegnie likwidacji w przyszłości. Co się dzieje z ich księgozbiorami? Zawęża się także czytelnictwo, dziś nie jest ono juz dumą i hobby człowieka, a staje się coraz bardziej marginalne społecznie w dobie mass mediów, fonu i wizji. Jak temu skutecznie zapobiegać?

Słyszy się głosy, czyta się o tym, że minęła era słowa drukowanego, era Homerów i Szekspirów, ze skończyła się cywilizacja Gutenberga, a zaczęła się — cywilizacja obrazkowa. Na przykład w USA czytanie „kulturalne" staje się czymś niepopularnym a nawet wstydliwym, jak sie niektórzy wyrażają, „schodzi do katakumb". Skoro tam zwyciężają takie trendy, dotrą one i do nas, wszak świat staje się coraz bardziej „globalną wioską". Powieściopisarze amerykańscy twierdzą wcale nie w przenośni, że niedługo „więcej będzie pisarzy niz czytelników". W Polsce także rzeczą naoczną staje się degradacja książki, jej autora, czytelnictwa. Jak się temu przeciwstawiać — oto jest i nasze pytanie. Cywilizacja nasza bez słowa drukowanego, bez książki, bez czytelnictwa będzie „ziemią jałową".

Innym zagadnieniem jest sprawa nowej struktury biblioteki, aby sprawniej mogła pełnić funkcje społeczne wobec lawinowo rozrastającego się piśmiennictwa me tylko naukowego i ogromnego wzrostu społeczności akademickiej. Czym prędzej należy rozważyć sprawę ściślejszego zespolenia Biblioteki Głównej z bibliotekami zakładowymi, zwłaszcza w dziedzinie gromadzenia zbiorów, aby można było zapobiec ewidentnemu trwonieniu środków. Moim zdaniem szwankuje bardzo dokumentacja zbiorow własnych.

Tak więc w Bibliotece powinni znajdować się pracownicy o charakterze czynnych naukowców. Grupa ta, z natury rzeczy nieliczna, będzie aktywizować i ożywiać bibliotekę, stworzy odpowiedni klimat dla racjonalnego rozwoju księgozbioru i jego efektywnego wykorzystania, dla związania z czytelnictwem naukowym, samokształceniowym, relaksowym, terapeutycznym potencjalnych odbiorców i konsumentów słowa drukowanego. To jest i będzie w przyszłości nasz główny cel.

ELŻBIETA GRZYBOWSKA

Objęcie krajowych ośrodków akademickich siecią EARN (European Academic Research NetWork) stworzyło bibliotekom uczelnianym w Polsce możliwość korzystania z nowego środka komunikacji — poczty elektronicznej („e-maiCJ.

Do uruchomionego w sierpniu 1990r. w Centrum Informatycznym Uniwersytetu Warszawskiego krajowego węzła sieci EARN (o nazwie PLEARN) przyłączały się w latach 1990-1992 kolejno ośrodki w: Lublinie. Wrocławiu. Krakowie. Katowicach. Gliwicach. Poznaniu, Toruniu. Białymstoku. Szczecinie i Lodzi.

W Bibliotece Głównej UMCS. prace wdrożeniowe i eksploatacyjne nad systemem poczty elektronicznej w sieci EARN/BITNET. zostały podjęte w styczniu 1992 r. z inicjatywy mgr Zbigniewa Skorzyńskiego i przy udziale mgr Marii Chibows-kiej (szkolenia, konsultacje itp.) z Zespołu Informatycznej Obsługi UMCS Wcześniej został zainstalowany w gmachu Biblioteki, w holu głównym (na parterze), pełniący funkcję terminala ogólnodostępnego. pełnoekranowy terminal Ericssona; połączony z komputerem IBM 4381 (w węźle PLUMCS11). a za jego pośrednictwem z siecią EARN.

Dla potrzeb Biblioteki przydzielono dwie ..skrzynki pocztowe”: jedną o identyfikatorze (..u-serid”) BIBLION —Oddziałowi Informacji Naukowej. drugą — Dyrekcji Biblioteki Głównej UMCS.

Pierwszy etap prac wdrożeniowych rozpoczęto od przeprowadzenia, wśród krajowych bibliotek naukowych, sondażu, mającego na celu uzyskanie adresów elektronicznych bibliotek, podłączonych do sieci EARN/BITNET. Spośród 51 bibliotek: uniwersyteckich, wyższych szkól pedagogicznych, politechnik, akademii rolniczych i medycznych, a także bibliotek centralnych i Polskiej Akademii Nauk. do których wysiano pismo, gotowość współpracy w zakresie wymiany informacji drogą poczty elektronicznej potwierdziło wówczas tylko 9 bibliotek.

Do końca 1992 r. użytkownikami poczty elektronicznej w sieci EARN/BITNET było juz 16 bibliotek naukowych, w tym 6 uniwersyteckich: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie. Biblioteka Jagiellońska. Biblioteka Śląska w Katowicach. Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu. Biblioteka Uniwersytecka KUL oraz Biblioteka Główna UMCS'.

Najczęstszą wymianę korespondencji pocztą komputerową Biblioteka Główna UMCS prowadziła z 4 bibliotekami: Biblioteką Narodową. Biblioteką Jagiellońską. Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie i Biblioteką Uniwersytecką w Toruniu. W okresie od 10 lutego 1992 r. (odebrano wówczas pierwszy „list komputerowy” z Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej) do końca grudnia 1992 f., w ..skrzynce” BIBLION odebrano i wysłano (łącznie) 62 korespondencje Od stycznia br. ilość przesyłanej korespondencji komputerowej zaczęła szybko rosnąć. Do końca marca br.

zarejestrowano 54 listy. Obejmowały one przede wszystkim kwerendy biblioteczne, informacje bibliograficzne i rzeczowe oraz tzw. rewersy okrężne W lutym br. w związku z uruchomieniem w Lubelskiej Akademickiej Sieci Komputerowej (ŁASK)

servera o nazwie EOS. Biblioteka Główna UMCS została użytkownikiem Lokalnej Uczelnianej Sieci NOVELL, uzyskując w ten sposób dostęp do usług sieci INTERNET, a tym samym możliwość łączenia się z bibliotekami zagranicznymi oraz zagranicznymi katalogami bibliotecznymi, np katalogiem Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie*.

Terminal ekranowy Ericssona, z którego korzystano w Oddziale Informacji Naukowej, wymieniono na mikrokomputer IBM PC XT. wyposażony w kartę sieciową Gateway ETHERNET, umożliwiającą wymianę poczty między różnymi sieciami, np. między Internetem a EARN em.

Zainstalowanie PeCeta było również konieczne ze względu na potrzebę zastąpienia ręcznego przepisywania korespondencji z ekranu, drukarką W Oddziale Informacji Naukowej zostały zapoczątkowane również prace zmierzające do wymiany informacji z bibliotekami zagranicznymi, a także związane z wdrażaniem innych usług sieci EARN — korzystanie z zagranicznych katalogów bibliotecznych oraz tzw. list dyskusyjnych (LISTSERV). skupiających grupy użytkowników z całego świata. zainteresowanych tą samą problematyką Zgłoszenie się zatem Biblioteki na subskrybenta do takiej listy umożliwia uczestnictwo (bierne lub aktywne) w międzynarodowej dyskusji, dotyczącej różnorodnych zagadnień z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, pozwala poznać problemy nurtujące środowisko bibliotekarskie na świecie. a także nawiązać bezpośrednio kontakty z bibliotekarzami.

Po przeszło rocznej eksploatacji poczty elektronicznej w Bibliotece Głównej UMCS można stwierdzić. ze dała ona. istotną w pracy Biblioteki, możliwość szybkiego uzyskiwania i przekazywania wszelkiego rodzaju informacji, a tym samym usprawniła i przyspieszyła jej usługi na rzecz użytkowników oraz bibliotek, które są podłączone do sieci EARN.

W lutym br wymianę korespondencji pocztą elektroniczną rozpoczęła również Wypożyczalnia Międzybiblioteczna

P S. Dla zainteresowanych adresy elektroniczne: Oddziału Informacji Naukowej e mail: BIBLION at PLUMCS11 BITNET BIBUON at plumcs11.umcs.lublin.pl

Wypożyczalni Międzybibliotecznej e mail: WYPMBIBL at PLUMCS11 BITNET WYPMBIBLat plumcs11.umcs.lublin.pl

¹ Wykaz adresów elektronicznych bibliotek - użytkowników sieci EARN w „Bibliotekarz" 1992. nr 5. s. 36 ^ł W zakresie wyszukiwania wg hasła autorskiego lub tytułowego.