2711905594

164 Ryszard Domański

W każdej z analizowanych dziedzin gospodarki regionów symptomy cykliczności przejawiają się w sposób zarówno podobny, jak i odmienny. W zakresie liczby pracujących w woj. białostockim i lubelskim wystąpiły dwa załamania i dwa odbicia ku górze, we wrocławskim jedno załamanie, okres stagnacji i powolny wzrost, w poznańskim - wahania i załamanie w pierwszej fazie transformacji, a następnie wzrost. W zakresie produkcji sprzedanej przemysłu odnotowujemy stopniowy wzrost w analizowanych województwach, wspomniane już wahania w poznańskim oraz przemienny wzrost i spadek, zwłaszcza w województwie lubelskim. W zakresie detalicznej sprzedaży towarów wzrost przebiegał w sposób bardziej wyrównany niż w innych dziedzinach. Nakłady inwestycyjne wzrastały podobnie do produkcji sprzedanej przemysłu, z tym, że województwa poznańskie i wrocławskie zamieniły się miejscami. Dynamika inwestycyjna województwa wrocławskiego była już wyższa niż poznańskiego.

Wahania cykliczne wyprowadzone z nierówności regionalnych

Wyniki obserwacji statystycznych nic wychodzą poza słabe symptomy zmian koniunkturalnych i przekształceń strukturalnych. Od restytucji systemu rynkowego i samorządności terytorialnej minął bowiem zbyt krótki okres, a ponadto brakuje danych porównawczych w cenach stałych. Nasuwa się pytanie, czy na drodze teoretycznej można by uzyskać bardziej istotne i dowodne rezultaty odsłaniające naturę cykliczności gospodarek regionalnych. Aby uzyskać odpowiedź na to pytanie, przeprowadzono eksperymenty przy użyciu modelu teoretycznego. W celu uniknięcia rozważań zbyt abstrakcyjnych, do modeli, jako dane wejściowe, wprowadzono dane charakteryzujące stany rzeczywiste. Ze względu na duże wymagania obliczeniowe zastosowanego modelu dalsza analiza zagadnienia prowadzona jest na podstawie prostych stanów rzeczywistych. W tej fazie badań chodzi bowiem o to, czy model daje wyniki, którym można nadać racjonalną interpretację.

W eksperymencie modelujemy relacje między dwoma regionami: miastem Poznaniem i resztą Wielkopolski (tę resztę dla uproszczenia nazywamy Wielkopolską). Przedmiotem modelowania są nakłady inwestycyjne w przemyśle i usługach (reprezentowanych przez ich dynamiczne działy: pośrednictwo finansowe oraz obsługę nieruchomości i firm). Modelujemy ich przepływy między tymi dwoma regionami. Przepływy te reprezentują mobilność kapitału. Wyrażają się w nich postawy przedsiębiorstw względem obu regionów. Postawy przejawiają się jednak nie tylko w mobilności międzyregionalnej, ale także w trwałości powiązań kapitału z regionami macierzystymi. Motywem określającym postawy i silę motoryczną jest rentowność przedsiębiorstw. Wykorzystujemy wskaźnik rentowności obrotu brutto. W 1998 r. (f₀) wskaźnik ten wynosił (w %):

Poznań

2,6

9,4

-    w przemyśle

-    w usługach

Wielkopolska

2,7

4,0