2711905801

234 Tomasz Kossowski

Zmiany dostępności komunikacyjnej w sieci kolejowej głównych ośrodków miejskich Polski

Analizę dostępności komunikacyjnej w układzie szybkich połączeń kolejowych przeprowadzono dla lat 1975 i 1999. Objęła ona miasta liczące 100 000 i więcej mieszkańców w 1997 roku (tab. 2). Oprócz oceny dostępności komunikacyjnej tych miast w sieci szybkich połączeń kolejowych, stworzono także klasyfikację ośrodków miejskich pod względem dostępności.

Tabela 2. Ośrodki miejskie objęte analizą

180.3

386.6

258.6

462.1

252.2

350.3

213.8

111.9

739.9 356.1

825.3 169,5

130.5

580.0

232.8

145.0

160.9 418.7

122.3

1625.9

123.3

640.5

117.5

Ośrodek miejski Liczba mieszkańców w tys

Bielsko-Biała

Bydgoszcz

Częstochowa

Gdańsk

Gdynia

Katowice

Kielce

Koszalin

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Ośrodek miejski Liczba mieszkańców w tys

Opole

Poznań

Radom

Rybnik

Rzeszów

Szczecin

Tarnów

Warszawa

Włocławek

Wrocław

Zielona Góra

Źródło: Maty rocznik statystyczny 1998.

Metoda oceny dostępności komunikacyjnej zastosowana w pracy

W literaturze przedmiotu sformułowano wiele metod oceny dostępności komunikacyjnej węzłów transportowych. Pojęcie dostępności jest stosunkowo trudne do zdefiniowania, chociaż intuicyjnie wydaje się jasne. Zazwyczaj traktuje się dostępność jako własność bycia osiąganym i wiąże z takimi pojęciami jak bliskość, sąsiedztwo, łatwość interakcji, potencjalna możliwość interakcji, niewielka odległość (Ratajczak, 1992). Dostępność jest zatem odnoszona do określonego kontekstu, a wielość zamiennie stosowanych określeń utrudnia jednoznaczne zdefiniowanie tego pojęcia. Na ogól dostępność jest pojmowana dwojako:

1)    jako pewna zdolność do pokonywania przestrzeni,

2)    jako własności miejsc, które mają być osiągnięte, tzn. miejsc przeznaczenia.

Oceny dostępności dokonuje się najczęściej za pomocą różnych miar, które kładą nacisk na pewne czynniki i własności, zarówno fizyczne jak i ekonomiczne. Jak podaje G.H. Pirie (1979), miary te dzielą się na kilka grup. W niniejszym artykule posłużono się miarami dostępności dwojakiego typu, biorąc pod uwagę:

1) miary bazujące na pojęciu odległości, wyrażającym fizyczną separację dwóch