2711905993

akcja opozycyjna Centrolewu spotkała się na omawianych terenach z wyraźnie pozytywnym przyjęciem i poparciem, stwarzając przesłanki do ukształtowania się tu warunków do podjęcia na szerokę skalę antysanacyjnej dzia-łalnościt

W wyniku zjednoczenia akcji stronnictw Centrolewu doszło 6 grudnia do obalenia gabinetu Kazimierza świtalskiego. Dednak następny rzęd utworzony 29 grudnia pod przewodnictwem Kazimierza Bartla nie wiele różnił się swoim składem. Jak i założeniami programowymi od poprzedniego, chociaż w pierwszym momencie ustosunkowano się do niego z pewnymi objawami wyczekiwania. Kiedy Jednak nie wykazał się żadnymi tendencjami odmiennymi od dotychczasowego kursu politycznego, doszło do nowego kryzysu w warunkach większej jeszcze konsolidacji czynników opozycyjnych, co uwidoczniło się w czasie obrad VII Kongresu PSL Piast w Krakowie w dniach od 8 do 9 czerwca 1930 r. oraz Krakowskiego Kongresu Centrolewu 29 czerwca odbytego pod

22

nazwę Kongresu Obrony Prawa i Wolności

Obydwa te wydarzenia zdaję się przekonać o wzrastajęcym systematycznie zdecydowaniu stronnictw opozycyjnych do podjęcia energicznej walki w obronie zagrożonych swobód obywatelskich i demokratycznych, ustroju Rzeczypospolitej, a także o stopniowej ich radykallzacji. Z drugiej jednak^v 9trony zmusiło to Piłsudskiego i Jego obóz do podjęcia zdecydowanej kontrakcji, gdyż w przeciwnym wypadku mogło dojść do ponownego odsunięcia go od wpływów w państwie, W tej sytuacji 23 sierpnia osobiście przejęł od W. Sławka ster rzędów, 29 sierpnia ogłosił rozwięzanie Sejmu i Senatu.

Równocześnie przystępiono do rozprawy z przywódcami opozycji i w nocy z 9 na 10 września 1930 r. przeprowadzono aresztowania wybitnych polityków Centrolewu, a wśród nich i W. Witosa. Uderzenie okazało się bardzo dotkliwe i celnie wymierzone, wykonane bowiem zostało w momencie najaktywniejszej walki przedwyborczej i organizacyjnego przygotowywania wyborów. 8-9 września przeprowadzone były bowiem pertraktacje między poszczególnymi

Stronnictwami, które doprowadziły do utworzenia bloku wyborczego pod nazwę

23

Zwięzku Obrony i Wolności Ludu . Aresztowanie przywódców Piasta, jak okaże przyszłość, w poważnym stopniu skomplikowało całę kampanię wyborczę a także nie pozostało bez wpływu na wyniki głosowania.

Nowe wybory do Sejmu i Senatu przygotowywane były zarówno przez opozycję. Jak również czynniki rzędowe, bardzo starannie. Miały one bowiem dla sanacji stanowić ostatnię próbę sił, jak 9ię później okazało, przed

Aleksander Gę9ior, Walenty Patro, Adolf Paśko, Leopold Cępała. Zbiory Franciszka Stachnika /Zb. F. St./ Protokół ze zjazdu PSL Piast w Paszczynie z dnia 8 grudnia 1929 r. Księga Protokołów Komitetu Powiatowego PSL Piast w Ropczycach, s. 29.

²² 3. R. Szaflik, Polskie Stronnictwo..., s. 266-270; S. P. Stęborowski, op. cit., s. 405.

0. R. Szaflik, Polskie Stronnictwo..., s. 333.

18