2711906092

przynależności do określonego odłamu ruchu ludowego. W okresie tym głównie z kręgów średniozamożnych i bogatych chłopów rekrutowali się działacze, jednym słowem z kręgów gospodarskich. Decydującym momentem leżącym u

podstaw pojawienia się takiego podziału, było wejście z szerszym oddziaływaniem na wieś komunistów , którzy w pierwszym rzędzie zwrócili swą uwagę na proletariat wiejski.

Przedmiotem rozważań autora jest ruch ludowy na terenach byłych powiatów ropczyckiego i dębickiego w latach 1931-1939. Wybór dwóch sąsiadujących z sobą powiatów został spowodowany istnieniem między nimi w przeszłości historycznej ścisłych związków natury administracyjnej i gospodarczej, jak również politycznej i kulturalnej. Po zajęciu Galicji przez Austrię ziemie te wchodziły w skład cyrkułu pilzneńskiego, a następnie od 1885 r. do obwodu tarnowskiego. W 1867 r. utworzone zostały powiaty pil-zneński i ropczycki. W 1931 r. po zlikwidowaniu powiatu pilzneńskiego znaczna większość jego obszaru weszła w skład powiatu ropczyckiego, który w 1936 r. przemianowany został na dębicki. Stan taki przetrwał do roku 1954, kiedy to w wyniku nowego podziału administracyjnego powstały powiaty ropczycki i dębicki. Ludność tych terenów zawsze bardzo żywo reagowała na wszystkie wydarzenia o charakterze ogólnokrajowym, tu znajdował się główny ośrodek rabacji 1846 r., przy jednoczesnych silnych wpływach rewolucyjnych demokratów, tu doszło do jednego z najkrwawszych i zdecydowanych wystąpień chłopskich przeciw sanacji w 1933 r., a począwszy od czasów galicyjskich prawie w każdych wyborach do Sejmu Krajowego, Rady Państwa i Sejmu RP, Ludowcy zdobywali mandaty, i to z nielicznymi wyjątkami, dla własnych przedstawicieli.

Dość charakterystycznym zjawiskiem w obu powiatach była stosunkowo duża stałość polityczna miejscowej ludności, która nawet w warunkach o-strej walki politycznej, silnego oddziaływania innych kierunków, potrafiła w decydujących momentach historycznych zachować jedność. Złożyło się to na opinię, mającą - jak się wydaje - potwierdzenie w rzeczywistości, że tereny te należały do "bastionów" PSL Piast, a następnie Stronnictwa Ludowego w Małopolsce.

Wydaje się również, że wpływ miejscowych działaczy na rozwój ruchu ludowego, kształtowanie się jego programów i taktyki był istotny. Wskazują na to: liczny udział we władzach naczelnych stronnictw chłopskich, organizacji społeczno-gospodarczych, młodzieżowych i samorządowych, oraz pokaźny zastęp stałych korespondentów i współpracowników czasopism społeczno-politycznych.

° H. S ł a b o k. Rozważanie nad ewolucją programu agrarnego KPR /1922-1932/ "Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i Studia z okresu 1914 -

1939"_f 1961, t. IV; H. Malinowski, Uwagi o programie rolnym KPP w latach 1922-1932, Tanże, 1963, t.VI; Konflikty społeczne w Polsce I połowy XX wieku. "Dzieje Najnowsze” 1972, r. IV, z. 1.