2904666233

Wprowadzenie 13

nadrzędnym, gdyż związana jest z refleksją nad kształceniem w szkołach wyższych zarówno zawodowych (nadających absolwentom tytuł licencjata), jak i w szkołach wyższych posiadających status akademicki, czyli w uniwersytetach i różnego typu akademiach. Zdaniem autora termin „dydaktyka akademicka” odnosi się przede wszystkim do kształcenia na uniwersytetach i w akademiach, gdyż tam proces kształcenia studentów związany jest z rozwijaniem nauki i prowadzeniem badań naukowych. W podobnym rozumieniu dla podkreślenia historycznych korzeni kształcenia na poziomie wyższym odbywającym się w akademiach i uniwersytetach pojęcia „dydaktyka akademicka” używa D. Skulicz¹. Dla autorki „dydaktyka szkoły wyższej” ma także szersze znaczenie, gdyż odnosi się do kształcenia w szkołach wyższych różnego typu. Inaczej jest jednak w tradycjach innych państw. W języku niemieckim nie ma rozróżnienia pomiędzy „dydaktyką akademicką”, „dydaktyką uniwersytecką” a „dydaktyką szkoły wyższej”. Na terenie Niemiec i Austrii używa się pojęcia „dydaktyka szkoły wyższej” (Hochschuldidaktik) bez zróżnicowania co do typu uczelni wyższej. Co więcej, w tradycji niemieckiej istnieje termin niespotykany w Polsce, a mianowicie Hochschulfachdidaktik w odniesieniu do dydaktyki przedmiotowej, ale związanej z kształceniem na poziomie wyższym. W literaturze anglojęzycznej dydaktyka akademicka nie ma swojego naturalnego odpowiednika, występuje jedynie termin bigher education, bardziej pojemny znaczeniowo dla podkreślenia faktu, iż — jak pisze T. Bauman — „(...) wiedza o nauczaniu i uczeniu się lokowana jest w szerokim kontekście, nie ogranicza się do instytucjonalnego wymiaru pracy nauczyciela ze studentem, odbywającej się w określonych warunkach”². Gdyby przyjąć, iż termin „dydaktyka akademicka” odnosi się jedynie do kształcenia w uniwersytetach i akademiach, amputowano by ważny obszar jej refleksji. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, iż w szkolnictwie wyższym dokonało się wiele zmian, wskutek których niektóre wyższe szkoły uzyskały status „uniwersytetów przymiotnikowych” lub akademii. W pracy używam zatem zamiennie terminów „dydaktyka akademicka” oraz „dydaktyka szkoły wyższej” w odniesieniu do szkolnictwa wyższego, którego celem jest prowadzenie badań naukowych oraz kształcenie na studiach pierwszego i drugiego stopnia. Rozdzielam także zakresowo pojęcia „dydaktyka szkoły wyższej” oraz „pedagogika szkoły wyższej”, która zdaniem S. Palki „jest nauką o wychowaniu, kształceniu i samokształtowaniu młodzieży szkół wyższych”³. W tym wąskim kontekście przedmiot „dydaktyki szkoły wyższej” ogniskuje się na problematyce

1

   Patrz D. Skulicz, Tradycja, ciągłość i zmiana dydaktyki akademickiej, [w:] W poszukiwaniu modelu dydaktyki akademickiej, red. D. Skulicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004, s. 23.

2

   T. Bauman, Dydaktyka szkoły wyższej — ujęcie dyscyplinarne, [w:] Problemy edukacji w szkole wyższej, red. A. Szerląg, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006, s. 184.

3

   S. Palka, Pedagogika w stanie tworzenia. Kontynuacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003, s. 66.