2906542266

Biuletyn Informacyjny OBIEKTOWE SYSTEMY KOMPUTEROWE 3-4/1977

ni6r inż. Jo rasy MYSIOR Instytut Maszyn Matematycznych

SYSTEMY OPERACYJNE W PROBLEMOWO ZORIENTOWANYCH SYSTEMACH MINIKOMPUTEROWYCH

Przez problemowo zoriontowany system minikomputerowy rozumiemy konfigurację sprzętową zuwioru-jącą nułn maszynę cyfrową (rainikomputor) z zostawora wyspocJalizowunych urządzoń zewnętrznych, wyposażoną w wyspecjalizowano oprogramowanie i przeznaczoną do rozwiązywania konkretnego problemu obliczeniowego wynikającego z potrzeb obiektu współdziałaJącogo z systemom.Centralne miojsco w o-programowaniu zajmujo systorn operacyjny.

Systemy operacyjno istnieją wo wszystkich sys tomach komputerowych i zasady wodług J ale i cli sn ono konstruowane w znacznej mierze nio zależą od klasy zastosowali (specjalizacji) systemu komputerowego. Powno Jednak właściwości obioktu oraz problemu obliozoniowogo rzutują na sprzętowe i programowo rozwiązania systemu komputorowogo, w tyra również na budowę systemu oporacyjnogo. Mówiąc o systemach oporacyJnych w problemowo zorientowanych syotomach minikomputerowych nio • można więc pominąć zarówno tych coch, któro charakteryzują wszystkie systemy oporacyJno Jak i tych, któro wynikają zo specyficznych zastosowali systoraów minikomputerowych.

1. Podział, zasobów podstawowym zadaniom systomu operacyjnego

Systonom operacyjnym maszyny cyfrowoJ zwykło się nazywać taki zostaw środków (przoważnio automatycznych tzn# programów i niokiody ludzkich tzn. operatorów), który umożliwia podział zasobów sprzętowych ilanoj maszyny cyfrowoJ (czyli procosorów uniwersalnych, kanałów przesyłania, któro mogą być traktowano Jako wyspecjalizowane prooosory, pamięci operacyjnych i pomooniczych oraz u-rządzeń zewnętrznyoh) między niezależnych użytkowników (czyli współdziałających z daną maszyną cyfrową ludzi, lub współdziałające maszyny - w tym równioż maszyny cyfrowo) wodług zadanych roguł, umożliwiając im współdziałanie w osiąganiu zamiorzonogo oolu.

Ton coL bywa różny w różnych zastosowaniach maszyn cyfrowych. Możo być nim wykonanie planu produkcji w jakimś zalcładzio przemysłowym (w obiektowych systemaoh komputerowego sterowania), u-zysknnio szyblcioh i wiarygodnych odpowiodzi na żądanio zarozorwowania miejsca w saraolocio (w systemach rozerwaćji) , uzyskanie wysokiej przopustowości (liczba zadań wykonanych w jodnostco czasu ) systemu licząocgo (w systemach uniwersalnych ) itp.

Podana wyżoJ definicja systemu oporacyjnogo oksponujo pojęcio podziału zasobów. Podział zasobów bywa niekiedy warunkiom koniecznym osiągnięcia zajnierzonogo oolu, prawio zawszo natomiast podwala osiągać ton col tanioj. Łatwo zauważymy, żo np. w systemie rezerwacji miojsc użytkownicy muszą korzystać zo wspólnoj bazy danych, która aktualizujo się w następstwio roulizacji ich żądań. 0 dostęp do toj bazy, zainstalowanoj np. w pamięci dyskowej, użytkownicy będą się ubiegać niezależnie. Jeśli w trakcie realizacji żądania użytkownika A pojawi się żądanio użytkownika H, to jogo realizacja urusi być wstrzymana do chwili, kiedy będzie przygotowana odpowiedź dla A oraz zawartość bazy zostania zaktualizowana np. będzie odnotowano, żo miejsce w samolocie jest zajęto. Użytkownik B, który uzyska teraz dostęp do bazy będzie, podobnio Jak A, dysponował całą bazą, Jednak w innym, niż A, okresie czasu. Można więc powiedzieć, żo jedna rzeczywista•pamięć dyskowa Jost podzielona na wiolo wirtualnych pamięci dyskowych, o toj saraoj co rzeczywista pojoraności, istniejących Jodnak w nie pokrywających się okresach czasu.

Rozważmy inną sytuację. Jeśli w maszynio cyfrowej wykonywany Jest program użytkownika A i program ton zażądał wprowadzenia porcji danych np. z czytnika kart, to w trokcio przesyłania danych do pamięci przez kanał przesyłania procesor maszyny pozostajo bezczynny. Przyjmijury, że w pamięci Jost wystarczająco dużo miejsca, aby pomieśoió program użytkownika B. W tyra czasie, kiedy na rzocz programu użytkownika A działa kanał przesyłania, procesor mógłby wykonywać program użytkownika B i np, v«'rócić do wykonywania programu A, gdy przesyłanie będzie zakończone. W rezultacie