2906542838

13] BIOCHEMICZNE PODŁOŻE FENYLOKETONURII 161

II. Katabolizm fenyloalaniny w mózgu

W warunkach fizjologicznych fenyloalanina po przejściu z krwi do mózgu zostaje wbudowana do białek, lub też ulega procesom katabolicz-nym przedstawionym na rycinie 2.

F 8

Fenyloetyloamina

I MAO

Fenyloetyloacetaldehyd

yloalani na

\

\

\

Aminotransferaza \ (EC 2.6.1.5)

Fenylopirogronian

nadh₂

I

Fenylomleczan

Hydroksyłaza tyrozynowa \ (EC 1,14.1 6.2)

\

Tyrozyna

Fenylooctan

Ryc. 2. Katabolizm fenyloalaniny w mózgu

Główną drogą przemiany fenyloalaniny w komórce nerwowej jest jej transaminacja prowadząca do powstania kwasu fenylopirogronowego zredukowanego następnie do kwasu fenylomlekowego. Drugą drogę stanowi dekarboksylacja fenyloalaniny do /J-fenyloetyloaminy, która podobnie jak inne aminy biogenne jest utleniana przy udziale monoaminooksydazy do kwasu fenylooctowego. Trzecia możliwość przemiany fenyloalaniny poprzez utlenianie do tyrozyny zachodzi tylko w niewielkim stopniu, ponieważ hydroksylaza tyrozynowa wykazuje małą aktywność wobec fenyloalaniny. Wszystkie produkty katabolizmu fenyloalaniny zostały dobrze scharakteryzowane (12, 13, 14, 15, 16), a z enzymów uczestniczących w przemianach wykazano w mózgu zarówno aminotransferazę katalizującą proces transaminacji fenyloalaniny (17), jak i dekarboksylazę aminokwasów aromatycznych (18) oraz dwa typy monoaminooksydazy (19). Nie wykryto natomiast oksydazy fenylopirogronianowej, która katalizuje w wątrobie reakcję powstawania kwasu o-hydroksyfenylooctowego (20). Nagromadzenie w ustroju fenylopirogronianu, fenylomleczanu i fenylo-octanu jest typowym objawem towarzyszącym hyperfenyloalaninemii. Nic więc dziwnego, że właśnie kwasom aromatycznym przypisywano od dawna toksyczne działanie na centralny układ nerwowy.

4 Postępy Biochemii