ANDRZEJ S. KOSTROWICKI, ALICJA KRZYMOWSKA-KOSTROWICKA, JERZY SOLON
POŻĄDANE KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA
Ze względu na unikatową wartość kompleksu jezior wigierskich u podstaw wszelkich planów zagospodarowania i użytkowania rejonu powinna leżeć zasada zachowania, ochrony i wzbogacania walorów środowiska przyrodniczego. Aspekty ekonomiczne i społeczne powinny być oczywiście brane pod uwagę, ale tylko w zakresie nie kolidującym z powyższą zasadą.
Obecny status ochrony, wynikający z decyzji o przekształceniu rejonu jezior wigierskich w Park Krajobrazowy (a w niedalekiej przyszłości w Park Narodowy), w znacznym stopniu determinuje możliwość zagospodarowania tego obszaru. Przede wszystkim wyklucza intensyfikację form i funkcji użytkowania terenu zagrażających jakości środowiska przyrodniczego. Dotyczy to zarówno rozwoju przemysłu, jak i wszelkich zabiegów hydrotechnicznych przekształcających stosunki wodne. Inne, mniej agresywne formy użytkowania ziemi są na omawianym terenie dopuszczalne, pod warunkiem stosowania technik nie naruszających walorów przyrodniczych, krajobrazowych i estetycznych obszaru.
OCHRONA PRZYRODY
Istniejąca obecnie sieć obiektów chronionych składa się z 14 rezerwatów (Gawarzec, Jezioro Białe, Jezioro Długie, Kamionka, Królówek, Leszczewek, Powały, Stary Folwark, Suchar Wielki, Suche Bagno, Walik, Wądołek, Wygorzele, Zakąty — łączna powierzchnia 1362 ha) leżących całkowicie na terenie Wigierskiego Parku Krajobrazowego (por. ryc. 9), dwóch rezerwatów (Wiatrołuża, Monkinie — łączna powierzchnia 294,26 ha) leżących częściowo w obrębie Parku i pięciu (Maniówka, Pietrowizna, Stara Puszcza, Studziany Las, Wierchsław — łączna powierzchnia 269 ha) znajdujących się w najbliższym jego sąsiedztwie. Poza Zakątami i Starym Folwarkiem, utworzonymi dla ochrony bobra europejskiego, pozostałe rezerwaty obejmują najcenniejsze biocenozy leśne i bagienne, dość wiernie odzwierciedlające bogactwo geobo-taniczne rejonu. Niestety, część z tych rezerwatów jest zbyt mała, co utrudnia prowadzenie prawidłowej gospodarki ochronnej i nie zabezpiecza zachowania istniejących walorów przyrodniczych.