2910489297

432 Miero] ctwo.

Pomiary wysokości na odległości większe niż kilkaset metrów por. str. 431; długości d są znane prawie wyłącznie z triangulacji (wyjątkowo odczytuje sic jo jia mapie). Uwzględniając wpływ zakrzywienia ziemi i refrakcji, otrzymujemy na wysokość h wzór:

d²

h = d tang u. -f (1 — k) ~    ■ (4)

Ii oznacza promień krzywizny, zmienny z szerokością geograficzna i azymutem kierunku A P (por. fig. 101): w praktyce wystarczy przyjąć dla nawet dość znacznych obszarów promień

T

Fig. 103.

d

500,

0,017,

średni krzywizny dla pewnej średniej szerokości geograficznej, dla Polski np. R dla cp — 50°. Natomiast wartość spól-czynnika k średnio 0,13. jednak dość zmienna w ciąga dnia. Wedle Jordana, Handb. d. Ver-messungskuude (1914), str. 10—12, wynoszą t. zw. poprawki ze względu na zakrzywienie ziemi i refrakcje tj. dragi członek wzoru (4).

1000, 1500,    2000, 2500, 3000, 3500, 4000, 4500, 5000 w

0,068, 0,153, 0,273, 0,43, 0,61, 0,84, * 1,09, 1,38, 1,70 w.

zmniejszenia ujemnego -wpływu spólczynnika k na dokładność pomiaru ustawiamy się z przyrządem między punktami P_x i P₂, z których jeden, np. jest o wysokości znanej, aby odległości i do były mniej więcej równe (patrz fig. 103.) Wówczas różnica wysokości

Mi-

7tj = d? tang <*2 — tang ecj -|-

d\

dl

2 72

(1-fc).

W praktyce wyznacza się czasem więcej punktów z jednego stanowiska, nawiązując się do punktów’ o znanych wysokościach. Powstają tedy sieci „rózuic wysokości". Liczby odwrotnie proporcjonalne do kwadratów’ błędów średnich jjl poszczególnych A h, obieramy jako wagi poszczególnych różnic, przyczem:

2

(|j.£ można przyjąć około +0,03).

Dla punktów, odległych do 5 km, wynosi |a około +0,1 m.

Aby błąd jx_a — o ile możności — zredukować, należy mierzyć kąt a w obu położeniach lunety przy użyciu libeli koła pionowego, której bańka musi się znajdować podczas pomiaru w punkcie zerowym.

kolo pionow-e podaje kąty wysokości i że jest liczbowane od 0° do 360°, otrzymujemy kąt wysokości, oznaczając: odczyty w po^-łożeniu pierwszem I, w położeniu drugiem U, wedle wzoru:

_a = 90° _ ^I--¹............(7)